Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. ULUSLARARASI MUHASEBE VE FİNANS ARAŞTIRMALARI KONGRESİ / 9th INTERNATIONAL CONGRESS ON ACCOUNTING AND FINANCE RESEARCH,, Tokat, Türkiye, 29 Eylül - 01 Ekim 2022
Finansal
sistemde ve ticari hayatta, ekonomik sorunlara çözüm olmak veya ticari
faaliyetleri kolaylaştırmak ve yaygınlaştırmak düşüncesiyle, teknolojik
gelişmelerin de etkisi ve katkısıyla her geçen gün yeni finansal araçlar ve
uygulamalar ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri de barter sistemidir. Barter,
paranın kullanılmadığı dönemde, ticari hayatta takas olarak bilinen bir kavram
ve bir alış veriş (mübadele) aracını temsil etmekteydi. Günümüzde ise para ve
benzeri unsurlar, ticarette aktif olarak kullanılmaktadır. Ancak özellikle
ekonomik kriz ve/veya sıkıntı dönemlerinde paranın maliyetinin artmasıyla çoğu
işletme nakit (likidite) sorunu yaşamaktadır. Bu durum karşısında işletmeler,
faaliyetlerini devam ettirebilmek için farklı arayışlar içine girmektedir.
Barter sistemi işletmeler için bu zorlu süreçte yeni bir finansman tekniği
olarak aktif bir rol oynayabilmekte ve işletmelere birçok açıdan fayda
sağlayabilmektedir.
Barter
finansman sistemi, temelde takas mantığına dayanmakta; fakat takas kavramından
farklı özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. İki taraflı (bilateral) takas mantığının varlığıyla birlikte, çoklu
(multilateral) bir ortamın da söz konusu olması günümüz barter sisteminin en
önemli özelliğidir. Zira birçok alıcı ve satıcı bu ortamda bir araya
gelebilmektedir. Her alıcı ve/veya satıcı mal alım ve/veya satımına yönelik
farklı muhataplar edinebilmektedir. Sistem bünyesinde yer alan “barter şirketi”
barter havuzunu yönetmekte ve barter işlemlerinin daha kolay ve etkin olması
için çabalamaktadır. Barter şirketlerinin sunmuş oldukları bir tür bu ticari
“arabuluculuk” sayesinde alıcı ve/veya satıcılar özellikle ekonomik kriz
dönemlerinde varlıklarını devam ettirme şansına sahip olmaktadırlar.
Dolayısıyla barter sistemi ekonomik hayatta önemli bir rol oynamaktadır.
Alım ve/veya
satım yapılacak mal ve hizmet türlerinde bir sınırlandırma bulunmaması;
üretilen tüm mal ve hizmetlerin sisteme dâhil edilebilmesi barter sistemini
etkili ve kullanışlı kılan yönlerdir.
Bu
çalışmada, öncelikle barter sisteminin teorik bir açıklaması yapılmıştır. Bu
kapsamda sistemin önemine ve işleyişine değinilmiş ve barter işlemlerinin
işleme taraf kesimlerce nasıl muhasebeleştirileceği üzerinde durulmuştur.
Ayrıca sistemin hukuki ve vergisel yönleri açıklanmıştır. Örnek yevmiye
kayıtlarıyla barter sisteminin işleyişi hakkında bilgilere yer verilmiş ve bu
örnekler Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Türkiye Muhasebe
Standartları çerçevesinde değerlendirilmiş ve her iki düzenleme açısından
benzerlik ve farklılık gösteren yönler belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Barter Sistemi, Barter Uygulamaları, Barterin Muhasebeleştirilmesi
In
the financial system and commercial life, new financial instruments and
applications are emerging day by day with the effect and contribution of
technological developments, with the thought of solving economic problems or
facilitating and expanding commercial activities. One of these is barter system. Barter represented a concept known as barter and a means
of exchange in commercial life, when money was not used. Today, money and similar elements are actively used in
commerce. However, especially in times of
economic crisis and/or distress, most businesses experience cash (liquidity)
problems with the increase in the cost of money. In the face of this situation, businesses enter into different
searches to continue their activities. Barter
system can play an active role as a new financing technique in this challenging
process for businesses and can benefit businesses in many ways.
Barter
financing system is basically based on the logic of exchange; however, it
contains different features from the concept of barter. The most important
feature of today's barter system is that there is a multiple (multilateral)
environment along with the existence of bilateral clearing logic. Because many buyers and sellers can come together in this
environment. Each buyer and/or seller can have
different addressees for the purchase and/or sale of goods. The “barter company” within the system manages the barter
pool and strives to make barter transactions easier and more effective. Thanks to this kind of commercial "mediation"
offered by Barter companies, buyers and/or sellers have the chance to continue
their existence, especially during economic crisis periods. Thus, the barter system plays an important role in
economic life. There is no restriction on
the types of goods and services to be purchased and/or sold; the inclusion of all the goods and services produced in
the system are the aspects that make the barter system effective and useful.
In
this study, first of all, a theoretical explanation of the barter system has
been made. In
this context, the importance and functioning of the system has been mentioned
and how the barter transactions will be accounted for by the parties to the
transaction has been emphasized. Also, the
legal and tax aspects of the system are explained. Information about the functioning of the barter system is
given with sample journal entries, and these examples are evaluated within the
framework of the General Communiqué on the Application of Accounting System and
Turkish Accounting Standards, and the similarities and differences in terms of
both regulations are indicated.
Keywords: Barter System, Barter
Applications, Barter Accounting