Research Information System
in: Osmanlı Kurumlar Tarihi II, Prof. Dr. Jülide Akyüz Orat, Editor, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fak. Yayınları, Erzurum, pp.190-209, 2023
Tasavvuf kültürünün, kurumsal tezahürü olan tarikatların ortaya çıkışı
Selçuklular devrinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde “Bâtıni-Rafızi” hareketlerin
ayarttığı ve ayırdığı Müslümanları yeniden vahdet iklimine davet etmek, diğer
taraftan Moğol akınlarının yıkıcı tesirlerini tasfiye edip bu akınların önünde
sürüklenen dağınık nüfusu tanzim etme gayesi, tasavvufi hafızanın
kurumsallaşmasını hızlandırmıştır. Hafızanın hasılatını, Mâverâünnehir’den
başlayıp Horasan kentlerini de içine alan ve Batı Anadolu’ya kadar uzanan sahada
görmek mümkündür. Moğol istilacılarının doğurduğu tahribatın ve Bâtıni-Rafizi
hareketlerin neden olduğu tehdidin muhatap coğrafyalarından birisi de
Anadolu’dur.