Akademik Veri Yönetim Sistemi
1. BİLSEL INTERNATIONAL SUR SCIENTIFIC RESEARCHES CONGRESS, 10-11 February, 2024, DİYARBAKIR/ TÜRKİYE, Diyarbakır, Türkiye, 10 - 11 Şubat 2024, ss.152-159
Radon (222Rn), doğal uranyum (238U) serisinde yer alan Radyum (226Ra)’un bozunum ürünüdür. Serideki tek gazdır ve 3.8 günlük yarı ömre sahiptir. 222Rn havadan yedi buçuk kez, hidrojenden ise 100 kat daha ağırdır. 222Rn gazının bozunması sonucu oluşan kısa ömürlü radyonüklidler havada asılı duran katı parçacıklardan oluşan bir aerosol oluşturur. UNSCEAR 2019 raporunda, solunan radon ve onun ürünlerinin akciğer için kanserojen olduğu belirtilmiştir. 222Rn bir soy gaz olduğundan yağış ve barometrik basınç gibi atmosferik olaylardan etkilenir. Radon ile sıcaklık arasında negatif ilişki olduğu, radon ile nem ve basınç arasında ise pozitif ilişki olduğu kanıtlamıştır. Sismotektonik ortamlarda sismik aktivitelerle salınan CO2 o bölgede yüksek basınca neden olabilir. CO2’in sismik faylar üzerinde yer yüzeyine radon taşınmasında büyük bir rolü olduğu ispatlanmıştır.
Çalışmada radonun bazı atmosferik parametrelerle olan ilişkisi incelenmiştir. Uygulama materyali olarak, ücretsiz veri erişim sitesi Kaggle uygulamasından sağlanan radon veri seti kullanılıştır. Veri setinde radon (Bqm-3), bağıl nem (R.H. (%)), buharlaşma (Evap (mm/gün)), nitrik oksit (NOX (ppm)), partikül boyutu (PM), ozon (O3) ve karbondioksit (CO2) parametreleri ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Sonuç olarak; CO2 ile radon değişkeni arasındaki sebep sonuç ilişkisi güçlü anlamlılık seviyesinde ve negatif yönde bulunmuştur. Radon ile bağıl nem ve nitrik oksit değişkenleri arasında pozitif yönlü güçlü bir ilişki bulunurken, buharlaşma, sıcaklık ve ozon değişkenleri arasında ise negatif yönlü güçlü bir ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Atmosferik parametreler, istatistik analiz, radon