Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.9, sa.1, ss.44-57, 2020 (Hakemli Dergi)
Ahşap kapıların tamamlayıcı metal öğelerinden tokmak, halka ve kilit ile anahtarları, gerek Türk maden sanatı gerekse de Türk kültürüne dair önemli izler taşıdıklarından, araştırılıp tanıtılmaları öncelikli eserler arasında yer alması gerekmektedir. Böyle bir gerekliliği vurgulamanın nedeni, Anadolu’da bulunan çok sayıda tarihi kentleri süsleyen anıtsal dini ve sivil mimari yapıların ahşap kapılarında bulunan metal öğeleriyle ilgili, şimdiye dek yayınlanan yayınların azlığı gösterilebilir. Kapı elemanlarından özellikle de tokmak ve halkalar, diğer pek çok el sanatları ürününde olduğu gibi işlevsel özelliklerinden dolayı ortaya çıkmış olsalar da zamanla kapıları tamamlayan birer süs öğesi olmuşlardır. Bunun yanı sıra, bu eserler simgesel mesajlar içeren birer araç olarak da kullanılmıştır. Bu eserlerin yoğun olarak görüldüğü Mardin, gerek ülkemizde gerekse de dünyada, tarihi mimari yapılarıyla ön plana çıkan bir kenttir. Çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmış bu kente ait eserlerin bir kısmı, Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi’nde sergilenmektedir. Sergilenen bu eserler arasında yer alan bir grup kapı tamamlayıcı metal öğeler, bu çalışmada tanıtılmaya çalışılmıştır.
As some of the complementary metal elements of the wooden doors such as knockers, rings and locks and keys have important traces of both Turkish modern art and Turkish culture, they should be researched and promoted. The reason for emphasizing such a requirement may be the lack of studies published so far regarding the metal elements found in the wooden doors of the monumental religious and civil architectural structures that adorn many historical cities in Anatolia. Door knobs, especially knockers and rings, have emerged due to their functional features like many other handicraft products, but they have become complementary ornaments in time. In addition, these works were used as a tool containing symbolic messages. Mardin, where these works are seen intensely, is a city that stands out with its historical architectural structures both in our country and in the world. Some of the works belonging to this city, which has hosted many civilizations, are exhibited in the Sakıp Sabancı Mardin City Museum Dilek Sabancı Art Gallery. A group of door complementary metal items among these exhibited works were tried to be introduced in this study.