Akademik Veri Yönetim Sistemi
Balıkesir İlahiyat Dergisi, sa.13, ss.95-117, 2021 (Hakemli Dergi)
Bu makale, belâgat ilminde Kur’ân ve hadis eksenli bir sanat olan iktibâsın öne çıkan edebî gayelerini, klasik
döneme ait birtakım şiir ve nesir örnekleri çerçevesinde konu edinmektedir. Söze kazandırdığı inandırıcılık
ve muhatapların üzerinde bıraktığı derin etki sayesinde iktibâs, başta edebiyat dünyası olmak üzere
avamdan havasa kadar toplumun tüm kesimlerince uygulandığı gözlemlenmektedir. Bu doğrultuda iktibâs,
sıradan konuların ve güncel diyalogların yanı sıra üstün bir analiz kabiliyeti gerektiren seviyeli metinlerde
sıklıkla başvurulan bir edebî sanat olarak dikkat çekmektedir. Klasik Arap edebiyatı kaynakları, başta şair ve
edipler gibi entelektüel sınıflar olmak üzere Müslüman toplumun değişik zümrelerinin ilahî hitabın
gücünden yararlanmak maksadıyla iktibâs sanatını çeşitli vesilelerle tatbik ettiklerini ve bu konuda nitelikli
örnekler verdiklerini aktarmaktadır. Bu makalenin temel amacı, konu hakkında yazılmış eserlerde temas
edilmeyen veya dikkat çekmeyecek şekilde satır aralarında değinilmekle yetinilen iktibâsın öne çıkan edebî
gayelerini analitik ve bütüncül bir perspektifle kategorize ederek ele almaktır.