Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI ULUDERE (QİLABAN) SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ , Şırnak, Türkiye, 8 - 10 Eylül 2023, ss.164-179
Graviler, 12 kabileden oluşan Hertoşi Aşireti gibi ama bağımsız olarak evvela Irak ve Türkiye arasında göçebe yaşam sürmüş daha sonra Van’ın Çatak, Hakkâri’nin merkez ve Beytüşşebap ilçelerine gelerek yerleşik hayatı tercih etmişlerdir. Aşiret yaklaşık olarak 10 bin nüfustan oluşmaktadır. Yüzyılların birikimine sahip Graviler iki kola ayrılmakta ve aristokrat Kürt ailelerdendir. Bu kolun ilkini Beytüşşebap’tan Osman Ağanın, ikincisi ise Çatak’tan Teterxan Ağanın çocukları oluşturmaktadır. Zamanla Çatak’tan Gürpınar’a ve Beytüşşebap’tan da Uludere’ye göç eden aşiret mensupları olmuş ve böylece dört koldan oluşan bir yapı meydana gelmiştir. Büyük şehirlere göç eden aşiret mensuplarının dışında geriye kalanlar yaşantılarını tarım, hayvancılık ve köy koruculuğu yaparak sürdürmektedirler. Gürpınar’da Şekir Ağa ile Hakkâri’de yaşayan İsmail Ağa ve aileleri süreç içinde göstermiş oldukları cesaret ve yiğitlikleriyle ön plana çıkmışlardır. Günümüzde yaşanan sosyal değişme ve gelişmeler aşiretsel yapıyı değişime uğrattığı için bundan Gravi Aşireti de etkilenmiştir. Bütün aşiretlerde olduğu gibi tarihin son çeyrek asrını yaşayan Gravilerin aşiret ağalarıyla sahada yapılan bu toplumsal tarih çalışması nitel araştırma yöntemi uygulanarak yapılmıştır.