Afyon Bağımlısı, Afyon Üreticisi Ülke: Afganistan

5. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Kongresi, Trabzon, Türkiye, 14 - 16 Eylül 2022, ss.68-69

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Trabzon
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.68-69
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Afyon Bağımlısı, Afyon Üreticisi Ülke: Afganistan

Haşhaş ekiminden söz edilen en eski yazılı kaynakların M.Ö. 3400 yılına tarihlenen Sümer kil tabletleri olduğu düşünülmektedir. Akdeniz bölgesinde yaygın bir kullanıma sahip olan haşhaş ve afyon önemli tıbbi maddeler arasındadır. Hristiyanlığın erken dönemlerinde bu maddenin ağrı kesici olarak kullanılmasının yasaklanmasından yaklaşık 10 asır sonra Avrupalılar Arap tıbbı aracılığıyla bu bitkiyi yeniden keşfetmiştir. 16. yüzyıldan itibaren ağrı kesici olarak kullanımı yaygınlaşmaya başlayan haşhaşın Afganistan’a büyük ihtimalle Akdeniz bölgesinden geldiği ve geleneksel bir tarım ürünü olarak üretilmediği düşünülmektedir. BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi raporlarından anlaşıldığı üzere Afganistan hükümeti her ne kadar 1945 yılında afyon üretimini yasaklamışsa da, yasadışı afyon üretimine karşı oldukça pasif davranmış ve Afganistan’da yasadışı afyon üretimi zamanla artmıştır. Haşhaş üretiminin İran, Pakistan ve Türkiye’de yasaklanması nedeniyle Afganistan alternatif bir üretici olarak ortaya çıkmış, toplam arzın düşmesiyle beş katına çıkan eroin fiyatları Afganistan’da yasadışı afyon üretiminde ciddi bir sıçramanın yaşanmasına sebep olmuştur. Ayrıca 1979’daki Sovyet askeri müdahalesi sonrasında kırsal alanda kontrolü kaybeden merkezi yönetimin yerini alan mücahit gruplar Sovyetlerle savaşın finansmanını sağlamak amacıyla afyon üretimini teşvik etmiştir. Taliban’ın Afganistan’da kontrolü ele aldığı 1996-2001 yılları arasında afyon üretimini ve kullanımını yasaklaması nedeniyle, haşhaş ekimi tamamen ortadan kalkmamışsa da azalma eğilimine girmiştir. Yasak sonrasında üretimi oldukça düşen afyonun fiyatı yaklaşık 10 kat arttığı için, Taliban’ın iktidardan düştüğü 2001 yılı sonbaharından itibaren Afganistan’da afyon üretiminde patlama yaşanmıştır. Getirisi diğer tarım ürünlerinden çok daha yüksek olduğu için oldukça yaygınlaşan afyon üretimi halkın geniş bir kesimi için temel geçim kaynağı haline gelmiştir. Afganistan’da bir tür “afyon ekonomisi”nin oluşmaya başlaması büyük ölçüde bu dönemdedir. Üretilen afyondan elde edilen gelirin büyük bir kısmına toprak sahipleri ve yerel liderler tarafından el konulması nedeniyle fakir çifçilerin ekonomik koşullarında pek bir iyileşmenin olmadığı, buna karşın diğer tarım ürünlerini ekmektense görece daha fazla gelir getiren haşhaş üretimine yöneldikleri bir ekonomik düzen ortaya çıkmıştır.

Afganistan’daki yasadışı afyon üretimi önemli bir uluslararası sorun haline geldiği için Afganistan hükümeti tarafından bu durumla mücadele konusunda uygulanan tarlada imha yöntemi, halkın bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler, alternatif geçim kaynakları oluşturulması gibi yöntemlerin istenilen sonucu vermediği görülmüştür. Bu çalışmada Afganistan’da afyon üretiminin ortaya çıkardığı sorunlardan üzerinde daha az durulduğunu gözlemlenebilen “uyuşturucu bağımlılığı” konusuna odaklanılacaktır. Bir taraftan ülke ekonomisi afyon üretimine bağımlı hale gelirken, diğer taraftan ülkede yaşayanların uyuşturucu bağımlısı haline gelmiştir. Ülkede uyuşturucu bağımlılığına yönelik ilk araştırmalarda 60.000’i 15 yaştan küçük olmak üzere yaklaşık 1 milyon Afgan’ın bağımlı olduğunu göstermiştir. Bağımlı ebeveynlerin neredeyse yarısının çocuklarına da uyuşturucu vermeleri durumun vahametini arttırmaktadır. Ağustos 2021’de tekrar yönetimi ele geçiren Taliban’ın afyon üretimini, kullanımını ve ticaretini yasakladığını duyurması halkın büyük bir kesimini zor durumda bırakmıştır. Halihazırda ciddi bir açlık ve yetersiz beslenme sorunuyla mücadele eden Afgan halkının temel geçim kaynaklarından biri haline gelmiş bulunan afyon üretiminin yasaklanması, gıda fiyatlarındaki küresel artışın da etkisiyle halkın büyük bir kesimini oluşturan yoksulların gıdaya erişimini daha da zorlaştıracaktır. Bu çalışmanın amacı Afganistan’da hem ulusal hem de uluslararası sorun haline gelmiş bulunan afyon üretiminin ve kullanımının sosyo-ekonomik ve olası siyasi sonuçlarını değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler: Afganistan, Afyon Ekonomisi, BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi, Taliban, Uyuşturucu ile Mücadele

Opium Addict, Opium Producer Country: Afghanistan

The earliest written sources that mention poppy cultivation date back to BC. They are thought to be Sumerian clay tablets dated to 3400 BC. Poppy and opium, which are widely used in the Mediterranean region, are among the important medicinal substances. About 10 centuries after the prohibition of the use of this substance as a pain reliever in early Christianity, Europeans rediscovered this herb through Arabic medicine. It is thought that poppy, whose use as a pain reliever has become widespread since the 16th century, probably came to Afghanistan from the Mediterranean region and was not produced as a traditional agricultural product. As it is understood from the reports of the UN Office on Drugs and Crime, although the Afghan government banned opium production in 1945, it was rather passive against illegal opium production and illegal opium production in Afghanistan increased over time. Afghanistan emerged as an alternative producer due to the prohibition of poppy production in Iran, Pakistan and Turkey, and heroin prices, which increased fivefold with the decrease in total supply, caused a serious jump in illegal opium production in Afghanistan. In addition, after the Soviet military intervention in 1979, mujahideen groups that replaced the central government, which lost control in the countryside, encouraged opium production in order to finance the war with the Soviets. Since the Taliban banned the production and use of opium between 1996 and 2001, when the Taliban took control of Afghanistan, the cultivation of opium has not completely disappeared, but has tended to decrease. Since the price of opium, whose production fell dramatically after the ban, increased approximately 10 times, opium production exploded in Afghanistan since the fall of 2001, when the Taliban fell from power. Opium production, which has become widespread because its yield is much higher than other agricultural products, has become the main source of income for a large part of the people. It was during this period that a kind of "opium economy" began to emerge in Afghanistan. Due to the confiscation of a large part of the income from the opium produced by the landlords and local leaders, an economic order has emerged where there is not much improvement in the economic conditions of the poor farmers.

Since illegal opium production in Afghanistan has become an important international problem, it has been seen that methods such as the method of destruction in the field, activities to raise awareness of the public, and the creation of alternative livelihoods, applied by the Afghan government to combat this situation, did not give the desired result. This study will focus on the subject of "drug addiction", which can be observed to be less focused on the problems caused by opium production in Afghanistan. On the one hand, the country's economy became dependent on opium production, on the other hand, the people living in the country became addicted to drugs. The first studies on drug addiction in the country showed that approximately 1 million Afghans, 60,000 of whom are under the age of 15, are addicted. The fact that almost half of addicted parents also give drugs to their children increases the severity of the situation. The announcement by the Taliban, which took over the government again in August 2021, that it banned the production, use and trade of opium, left a large part of the people in a difficult situation. The prohibition of opium production, which has become one of the main livelihoods of the Afghan people, who are currently struggling with a serious problem of hunger and malnutrition, will make it more difficult for the poor, who constitute a large part of the population, to access food with the impact of the global increase in food prices. The aim of this study is to evaluate the socio-economic and possible political consequences of opium production and use, which has become both a national and international problem in Afghanistan.

Keywords: Afghanistan, Opium Economy, UN Office on Drugs and Crime, Taliban, Fight Against Drugs