İşhan Manastır Kilise'nin Plastik Geometrik Bezeme Programı


Korkut T.

XX.Uluslararası Ortaçağ Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Sakarya, Türkiye, 2 - 05 Kasım 2016, ss.190-191

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Sakarya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.190-191
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Özet

Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Artvin ve çevresinde IX-XII. yüzyıllar arasında Bagratlı Sülalesi etkinlik göstermiştir. Aşağı Çoruh vadisini kapsayan Klarjeti bölgesinde,  Bagratlı Dönemine tarihlenen birçok manastır ve kilise yapısının mevcut olduğu bilinmektedir..

İşhan Manastır Kilisesi, Artvin’deki Oltu Çayı ile Tortum Çayı’nın birleştiği yerin 5 km. yukarısında yer alan Yusufeli İlçesi’ne bağlı İşhan Köyü’nde bulunmaktadır. Manastır kilisesinin kuzeybatı ek mekânında, üzerinde 954-955 tarihli kitabesi bulunmaktadır. Bunun dışında yapının batı haç kolunun güney cephesinde yer alan bir başka kitabeye göre 1032 tarihinde kilisenin yenilendiği ve piskoposluk makamı olduğu belirtilmektedir.

İşhan Manastır Kilise’ndeki plastik bezeme örnekleri yapının daha çok; pencere açıklıklarının çevrelerindeki bordürlerde, kapı alınlıklarında, pencerelerin kemer yüzeylerinde, taç kemerlerin yüzeyinde, üçgen nişlerin kavsaralarında, kasnaktaki pencere bordürleri, sütun başlık ve kaidelerinde ve çatının altında uzanan silmelerin yüzeylerinde yer almaktadır. Plastik geometrik bezemelerde kullanılan motif ve kompozisyonlar arasında, iç içe geçen dairelerle yapılan basit geometrik kompozisyonlar, örgü, düğüm ve geçme motifleri ile bunların değişik kompozisyonları bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Gürcü Mimarisi, Manastır, Kilise, Artvin, Taş Bezeme, Bagratlı, Tao-Klarjeti

Abstract

In Artvin and in its region where is located in Region of East Black Sea, Bagratlı Dynasty had reigned between IX-XII. centuries. In Klarjeti region where includes the Çoruh Valley, it is known that there are many monastery and structures of church which are dated to Bagratli Period.

Ishan Monastery Church is located in Ishan Village of Yusufeli County where located 5 km up in the area where Oltu River and Tortum River cross. In northwest additional space of monastery church there is its epitaph dated 954-955. In addition to this, according to another epitaph situated in south front of west cross side of structure, it is stated that in 1032 the church was renewed and it was cathedral.

In Ishan Monastery Church, the samples of plastic adornment mostly located in bordures around window apertures, arcades of semicircular arch of pediments, on the surface of cap stone arches, in arch moldings of triangular niches, window apertures of drum, pillar capital and its plinths, and on the surface of moldings extending under the roof. Among motifs and compositions used in plastic geometrical adornments, there are simple geometrical compositions made of telescopic circles, knitting, knot and splice motifs, and these various compositions.

Keywords: Georgian Architecture,Monastery, Church, Artvin, Stone Ormanmentation, Bagratlı, Tao-Klarjeti