Research Information System
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.50, pp.141-162, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
Hoşab,
Van Gölü'nün güneydoğusunda kurulmuş bir nahiyedir. Cumhuriyet döneminde adı
Güzelsu olarak değiştirilmiştir. Van-İran yolu üzerinde yer alması buranın
önemini artırmaktadır. Günümüzde idarî
bakımdan fazla gelişemeyen bir beldedir. I. Selim (Yavuz) (1512-1520), Doğu ve
Güneydoğu Anadolu’da birliği 1514’teki Çaldıran Savaşı’yla kurmaya çalışmıştır.
Fakat bu birlik, oğlu I. Süleyman (Kanuni) (1520-1566)’ın 1548’de
gerçekleştirdiği II. İran Seferi’yle sağlanabilmiştir. Bu sırada bazı mahallî
beylikler Osmanlı Devleti’ne tâbi olmuştur.
Bu beyler, Van ve Diyarbekir eyaletlerine bağlanıp bulundukları yerleri
birer sancak merkezi olarak yönetmişlerdir. XVI. yüzyılın ikinci yarısından
sonra Osmanlı Devleti’ne tâbi olan Mahmudî Beyliği, Safevîlerle yapılan
savaşlarda büyük yararlıklar göstermiştir. XVI. yüzyıla kadar Yezidî olan bu
aşiret daha sonra ehl-i sünnet mezhebini kabul ederek Sünnî-Şafiî mezhebini benimsemiştir. 1829 yılında Müküs Beyi Han Mahmud tarafından
beyliğin merkezi olan Hoşap Kalesi, bölgedeki bazı beylerin desteğiyle kanlı
bir askeri harekât sonucunda ele geçirilmiş ve Mahmudî Beyliği tarih
sahnesinden kaldırılmıştır. Böylece, Han Mahmud, bölgenin en güçlü şahsiyetlerinden biri
olmuştur.