Osmanlı Devrinde Mahmudî (Hoşab) Beyliği

Creative Commons License

Tekin R., Şen Y.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.0, sa.50, ss.141-162, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Hoşab, Van Gölü'nün güneydoğusunda kurulmuş bir nahiyedir. Cumhuriyet döneminde adı Güzelsu olarak değiştirilmiştir. Van-İran yolu üzerinde yer alması buranın önemini artırmaktadır.  Günümüzde idarî bakımdan fazla gelişemeyen bir beldedir. I. Selim (Yavuz) (1512-1520), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da birliği 1514’teki Çaldıran Savaşı’yla kurmaya çalışmıştır. Fakat bu birlik, oğlu I. Süleyman (Kanuni) (1520-1566)’ın 1548’de gerçekleştirdiği II. İran Seferi’yle sağlanabilmiştir. Bu sırada bazı mahallî beylikler Osmanlı Devleti’ne tâbi olmuştur.  Bu beyler, Van ve Diyarbekir eyaletlerine bağlanıp bulundukları yerleri birer sancak merkezi olarak yönetmişlerdir. XVI. yüzyılın ikinci yarısından sonra Osmanlı Devleti’ne tâbi olan Mahmudî Beyliği, Safevîlerle yapılan savaşlarda büyük yararlıklar göstermiştir. XVI. yüzyıla kadar Yezidî olan bu aşiret daha sonra ehl-i sünnet mezhebini kabul ederek Sünnî-Şafiî mezhebini benimsemiştir. 1829 yılında Müküs Beyi Han Mahmud tarafından beyliğin merkezi olan Hoşap Kalesi, bölgedeki bazı beylerin desteğiyle kanlı bir askeri harekât sonucunda ele geçirilmiş ve Mahmudî Beyliği tarih sahnesinden kaldırılmıştır. Böylece, Han Mahmud,  bölgenin en güçlü şahsiyetlerinden biri olmuştur.