JEOLOJİK FARKLILIĞIN TOPRAK PROFİLLERİNİN ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA


Creative Commons License

Karaca S., Sargın B., Dikici M. C.

4. ULUSLARARASI DİCLE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR VE İNOVASYON KONGRESİ, Diyarbakır, Türkiye, 18 - 19 Nisan 2023, cilt.1, ss.139-155

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Diyarbakır
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.139-155
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada, Van (Türkiye) ilinde seçilen farklı jeolojik üniteler üzerinde oluşmuş toprakların morfolojik ve fiziko-kimyasal özellikleri incelenerek, oluşumlarındaki farklılaşmaya bağlı olarak değişimler belirlenmiş ve toprak taksonomisine göre sınıflandırılması yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda beş farklı jeolojik ünite üzerinde oluşan topraklar profil düzeyinde horizon esasına göre incelenmiştir. Profillerde toprak renklerinin 5 YR ile 10 YR arasında, pH’nın 7.29-9.04, EC’nin 0.131-0.220 dS m-1, CaCO3’nın %3.27-41.01, organik maddenin %0.55-2.05, hacim ağırlığının 1.24-1.42 g cm-3 ve KDK’nın 26.02-34.67 cmol kg-1 arasında değiştiği belirlenmiştir. Toprakların kum içreğinin %19.7-56.4, kil içreğinin % 22.3- 48.3 ve silt içreğinin % 19.5- 36.5 düzeylerinde olduğu, buna bağlı olarak da toprakların tekstür sınıfları, killi, killi-tın ve kumlu-killi-tın olarak tespit edilmiştir. İncelenen beş toprak profili Soil Taksonomiye göre Entisol ve Inceptisol ordolarında yer almıştır. 1 numaralı profil vertic özellik gösterdiğinden VerticHaploxerept, 2 ve 3 numaralı profiller kireç içeriklerinin yüksek olması ve herhangi bir tanımlama horizonlarının bulunmaması nedeniyle CalcicXerorhent, 4 ve 5 numaralı profiller ise cambic ve calcic horizonlara sahip olmalarından dolayı CalcicHaploxerept olarak sınıflandırılmıştır. FAO/WRB sınıflamasına göre, topraklar Leptosol ve Cambisol sınıfları içerisinde yer almışlardır. Farklı jeolojik üniteler üzerinde oluşan toprakların özelliklerinin ve sınıflarının değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Ana materyali etkileyen jeolojik yapının toprakların oluşumunda ve özellik kazanmasında etkinliği olduğu ortaya konmuştur.

In this study, morphological and physico-chemical properties of soils formed on different geological units selected in Van (Turkey) province were examined, the changes were determined depending on the differentiation in their formation and classified according to soil taxonomy. For this purpose, soils formed on five different geological units were investigated at profile level on the basis of horizon In the profiles, soil colors varied between 5 YR-10 YR, pH 7.29-9.04, EC 0.131-0.220 dS m-1, CaCO3 3.27-41.01%, organic matter 0.55-2.05%, bulk density 1.24-1.42 g cm-3and KDK 26.02-34.67 cmol kg-1. It was determined that the sand content of the soils was 19.7-56.4%, the clay content was 22.3-48.3%, and the silt content was 19.5%- 36.5%, and as a result, the texture classes of the soils were clayey, clayey-loam and sandy-clay-loam. The five soil profiles examined were included in Entisol and Inceptisol orders according to the Soil Taxonomy Profile 1 has been classified as Vertic Haploxerept since it has vertic feature, profiles 2 and 3 have been classified as Calcic Xerorhent due to their high lime content and lack of any diagnostic horizons, and profiles 4 and 5 as Calcic Haploxerept because they have cambic and calcichorizons. According to the FAO/WRB classification, the soils were classified as Leptosol and Cambisol. It has been determined that the properties and classes of soils formed on different geological units are variable. It was revealed that the geological structure affecting the parent material affects the formation and gaining of properties of the soils.