Arap Dilbilimci Munzir ‘Atâ el-‘Ayyâşî’nin Üslûp ve Üslûpbilim’e Dair Görüşleri


DEDE M.

Dergiabant, cilt.12, sa.1, ss.199-215, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 12 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.33931/dergiabant.1447666
  • Dergi Adı: Dergiabant
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.199-215
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Üslup, klasik kaynaklarda çokça işlenmiş bir konudur. Günümüzde dilbilim alanında yaşanan gelişmelerle birlikte üslup ve üslupbilim daha da önemli bir alan haline gelmiştir. Dilbilimciler, kişinin kendisine özgü dil kullanımı denilebilecek üslûp ve dil üslûplarını inceleyen üslupbilimle ilgili kayda değer çalışmalar yapmışlardır. Bu konuları müstakil bir eserle ele alıp inceleyen modern Arap dilbilimcilerden biri de Munzir Atâ el-‘Ayyâşî’dir. Bu çalışmanın amacı Munzir Atâ el-‘Ayyâşî’nin çalışmaları genel olarak taranarak üslûp ve üslûpbilimine dair görüşlerini tespit etmektir. Bu amaçla yürütülen çalışma ile el-‘Ayyâşî’nin başta el-Üslūb ve Tahlîlu’l-Hitâb adlı eseri olmak üzere konuyla ilgili tercüme ettiği eserler incelenmiş ve özgün fikirleri örneklerle birlikte ortaya konulmuştur. Bununla birlikte el-‘Ayyâşî’nin, başta üslûpbilim olmak üzere farklı alanlarda tercümeleri de bulunmaktadır. Klasik ve modern Arap dilbilimcilerin üslûp ve üslûpbilim hakkındaki görüşlerin ele alındığı çalışmalardan farklı olarak söz konusu şahsın doğrudan konuyla ilgili eserlerinden hareketle fikirlerini ortaya koymak oldukça önemlidir. Yapılan inceleme sonucunda el-‘Ayyâşî’nin üslûbu daha çok dilsel sapma, söz ve sözdizimi açısından alışık olunandan farklı bir yolu tercih etme olarak ele aldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Style is a subject that is widely discussed in classical sources. Today, with the developments in the field of linguistics, style and stylistics have become an even more important field. Linguists have made noteworthy studies on stylistics, which examines style and language styles, which can be called a person's unique use of language. One of the modern Arab linguists who dealt with and analysed these issues in a separate work is Mundhir ʻAṭā al-'Ayyāshī. The aim of this study is to identify Mundhir ʻAṭā al-'Ayyāshī's views on style and stylistics by scanning his works in general. With the study conducted for this purpose, al-'Ayyāshī's translated works on the subject, especially his work al-Uslūbīyah wa-taḥlīl al-khiṭāb, have been examined and his original ideas have been put forward with examples. In addition, al-'Ayyāshī has translations in different fields, especially in stylistics. Unlike the studies on the views of classical and modern Arabic linguists on style and stylistics, it is very important to reveal the ideas of the person in question directly from his works on the subject. As a result of the analysis, it has been concluded that al-'Ayyāshī mostly deals with style as a linguistic deviation, preferring a different way from the usual one in terms of vocabulary and syntax.