Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Sosyal Psikolojide Ahlak Çalışmaları Ulusal Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 25 - 26 Kasım 2023
Ahlak çalışmalarındaki örneklemler çoğunlukla Batılı, eğitimli, endüstrileşmiş, zengin ve demokratik (Western, Educated, Industrialized, Rich and Democratic [WEIRD]) ülkelerde yaşayan katılımcılardan oluşmaktadır. Bu çalışmada WEIRD olmayan kültürlerdeki (sosyal psikoloji temelli) ahlak çalışmaları tespit edilerek bu çalışmalar konuları ve yöntemleri açısından incelenmiştir. Buna göre ilk etapta Web of Science veri tabanındaki şimdiye kadar yapılmış ve sosyal psikoloji alanıyla sınırlandırılmış ahlak (“morality*”) konulu 1178 yayın listelenmiştir. Bu yayınlar arasından örneklemi WEIRD olmayan ülkelerdeki katılımcılardan oluşan çalışmalar ayrıştırılmıştır (89 çalışma). Ayrıştırılan çalışmalardan doğrudan ahlak çalışması olarak nitelendirilmeyen 11 araştırma makalesi listeden çıkarılmıştır. Daha sonra WEIRD olmayan ahlak çalışmaları (78 çalışma), konuları ve yöntemleri açısından analiz edilmiştir. Sonuçlar WEIRD olmayan kültürlerdeki ahlak çalışmalarında kalıpyargılar, gruplararası ilişkiler ve liderlik gibi sosyal psikoloji konularıyla ilgili çalışmaların (%33.33), ahlak kuramlarına dayanan çalışmaların (%19.23) ve özelleştirilmiş ahlak kavramlarını (ahlaki yükselme, ahlaki büyüklenme gibi) temel alan çalışmaların (%17.95) öne çıkarıldığını göstermiştir. Ayrıca çalışmalarda deneysel yöntemin daha fazla kullanıldığı ve WEIRD olmayan ülkeler açısından en fazla araştırmanın sırasıyla Çin (26 yayın), Türkiye (9 yayın) ve İsrail (9 yayın) örneklemleriyle yapıldığı anlaşılmıştır. Araştırmanın detaylı sonuçları ahlak çalışmaları literatürü ve güncel eğilimler açısından tartışılmıştır.
Anahtar sözcükler: Sosyal psikoloji, ahlak, ahlak çalışmaları, WEIRD olmayan kültürler
The samples in moral studies predominantly comprise participants from Western, Educated, Industrialized, Rich and Democratic (WEIRD) countries. This study aims to review research on morality, specifically drawing from the concepts and theories within the domain of social psychology, conducted in non-WEIRD cultures. Initially, 1178 publications related to morality (“morality*”) published so far in the Web of Science database and restricted to the field of social psychology were listed. From this list, studies involving participants from nonWEIRD countries were extracted, resulting in 89 studies. Of these, 11 studies that were not directly characterized as moral studies were excluded. Subsequently, non-WEIRD morality studies (78 studies) were analyzed in terms of their topics and methodologies. The results showed that non-WEIRD morality studies highlighted studies related to social psychology topics such as stereotypes, intergroup relationships, and leadership (33.33%), based on moral theories (19.23%), and grounded in specialized moral concepts (e.g., moral elevation, moral grandstanding; 17.95%). Furthermore, experimental methods were more commonly utilized in the studies, and the research in non-WEIRD countries was predominantly conducted with samples from China (26 publications), followed by Türkiye (9 publications), and Israel (9 publications). The detailed findings were discussed in the context of the literature on moral studies and current trends.
Keywords: social psychology, morality, moral studies, non-WEIRD cultures