Tuz Stresindeki Buğday (Triticum aestivum L.) Bitkisinin Bitki Gelişimi, Na ve K İçeriği ve Bazı Antioksidan (SOD, CAT, APX) Aktiviteleri Üzerine K ve Si Uygulamalarının Etkisi


inik O., BOZKURT M. A.

Türk Doğa ve Fen Dergisi, cilt.14, sa.1, ss.65-76, 2025 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 14 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.46810/tdfd.1539065
  • Dergi Adı: Türk Doğa ve Fen Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.65-76
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Topraklarımızdaki tuzluluk sorunu her geçen gün artmaktadır. Küresel iklim değişikliğiyle birlikte bu sorun daha da önemli hale gelmiştir. Bu sorundan en çok etkilenen ise bitkilerdir. Tuzluluk, bitkilerde strese neden olarak birçok metabolik aktiviteyi çok karmaşık bir şekilde etkilemektedir. Özellikle tuz stresinin oluşturduğu reaktif oksijen türleri, bitki hücrelerinde ciddi hasarlara neden olmaktadır. Bitkiler bu stresten korunmak için katalaz (CAT), askorbat peroksidaz (APX) ve süperoksit dismutaz (SOD) gibi antioksidan enzimleri kullanırlar. Bu araştırmanın amacı, tuzlu koşullarda buğday bitkisinde bazı antioksidan enzim aktiviteleri üzerine potasyum ve silisyum uygulamalarının etkilerini belirlemektir. Saksı koşullarında yapılan deneyde buğday bitkisine artan dozlarda tuz (0 ve 100 mM NaCl), potasyum (0, 150,300 ppm K) ve silisyum (0, 75, 150 ppm Si) uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, SOD aktivitesi 100 mM NaCl, 150 mg/kg K, 0 mg/kg Si ve 300 mg/kg Si uygulamalarıyla artmıştır. Tuz uygulamasının CAT aktivitesi üzerine etkisi kontrole göre anlamlı bulunmamıştır. APX aktivitesi genel olarak tuz ilavesiyle artmıştır. Ancak, 100 mM NaCl uygulamasına bağlı APX aktivitesindeki artış, 150 mg/kg potasyum uygulaması sabit tutulduğunda artan silikon dozlarıyla anlamlı şekilde azalmıştır. Bu durum, K ve Si uygulamalarının tuz stresini hafifletmede faydalı olabileceğini düşündürmektedir.
The problem of salinity in our soil is increasing day by day. This problem has become even more important with global climate change. Plants are the ones most affected by this problem. Salinity affects many metabolic activities in a very complex way by causing stress in plants. Reactive oxygen species, especially formed by salt stress, cause serious damage to plant cells. They use antioxidative enzymes such as catalase (CAT), ascorbate peroxidase (APX), and superoxide dismutase (SOD) to protect the plant from this stress. The aim of this research is to determine the effects of potassium and silicon applications on some antioxidant enzyme activities in wheat plant in salty conditions. In the experiment conducted under potted conditions, increasing doses of salt (0 and 100 mM NaCl), potassium (0, 150,300 ppm K) and silicon (0, 75, 150 ppm Si) were applied to the wheat plant. According to the results obtained, SOD activity increased with the 100 mM NaCl, 150 mg/kg K, 0 mg/kg Si, and 300 mg/kg Si applications. The effect of salt application on CAT activity was not found to be significant compared to control. APX activity was generally increased with the addition of salt. However, the increase in APX activity due to 100 mM NaCl administration decreased significantly with increasing silicon doses when 150 mg/kg potassium treatment was kept constant. This suggests that K and Si applications can be beneficial in alleviating salt stress.