Bir Meta-Sentez Çalışması: Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur'an Kursları


Creative Commons License

Ecer M., Çakmak A.

Marife Dini Araştırmalar Dergisi, cilt.21, sa.2, ss.803-831, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 21 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.33420/marife.999853
  • Dergi Adı: Marife Dini Araştırmalar Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.803-831
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmanın temel amacı, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın (DİB) Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyet yürüten 4-6 yaş grubu Kur’an Kurslarında görev yapan öğreticiler ile yapılan nitel çalışmaların ele alınması ve bu çalışmalara yansıyan öğretici görüşlerinin bir bütün halinde değerlendirilerek bu kurslara ilişkin genel bir çerçevenin ortaya konulmasıdır. Araştırmada meta-sentez yöntemi kullanılmış, bu yöntemin işlem basamaklarına uygun olarak veri toplama, veri analizi, geçerlik ve güvenirlik sağlanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 4-6 yaş grubu Kur’an Kursu öğreticileri ile yapılan görüşme ve mülakata dayalı nitel desenli çalışmalar oluşturmaktadır. Bu çalışmaların bulguları incelenmiş ve çeşitli kodlar elde edilmiş, daha sonra da bu kodlar birleştirilerek temalar belirlenmiştir. Kodlar program geliştirme öğeleri ve yapısal sorunlar şeklinde iki tema altında analiz edilmiştir. Program geliştirme öğelerine ilişkin tema kapsamında öğretim programının amaç, içerik, eğitim durumları ve ölçme-değerlendirme unsurlarına dair öne çıkan öğretici görüşleri incelenmiştir. Bu temaya ilişkin olarak öncelikle öğreticilerin öğretim programı ile ilgili yeterli farkındalığa sahip olmadıkları görülmüştür. Bununla beraber öğreticilerin program içeriğini oldukça yoğun buldukları, bu programın uygulanması sürecinde öğrenci seviyesinin aşıldığına dikkat çekmişlerdir. Öte yandan özelde öğretim sürecini planlama, yönetme ve ölçme ve değerlendirme aşamalarında, genelde de pedagojik formasyonun bütününde öğreticilerin çeşitli eksikliklere sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bununla beraber temel alan bilgisi ile ilgili konularda da eksiklikler vurgulanmış, öğreticilerin alan bilgisine ilişkin yeterlik düzeylerine ilişkin çeşitli ihtiyaçların mevcut olduğu ortaya çıkmıştır. Öğreticilerin pedagojik formasyon ve alan bilgisine dair sahip oldukları eksikliklerinin farkında olmalarının yanı sıra çeşitli eğitim etkinlikleriyle bu eksikliklerinin giderilmesi hususunda istekli oldukları da öne çıkmış, bu anlamda çeşitli iyileştirme faaliyetlerinin önünün açık olduğu da görülmüştür. Yapısal sorunlara ilişkin temaya gelindiğinde, bu tema altında kursa kabul yaşı, öğretimin paydaşları, idarecilerle yaşanan problemler ve kursların mevcut fiziksel koşullarından kaynaklı sorunların öne çıktığı tespit edilmiştir. Bu sorunlara bağlı olarak öncelikle henüz 4 yaşındaki çocukların bu kurslara kabul edilmesinin problem teşkil ettiği, mevcut programın bu yaşın gelişimsel seviyesine hitap etmesi noktasında problemlerin var olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca kurslara devam eden 4, 5 ve 6 yaşındaki çocukların gelişim basamaklarına veya yaşlarına uygun bir şekilde kategorize edilmeksizin eşit kabul edilerek aynı eğitim ortamında, aynı öğretim programına bağlı olarak eğitim görmelerinin problem teşkil ettiği ve hedeflere ulaşma noktasında aksaklıklar ortaya çıkardığı vurgulanmıştır. Bununla beraber öğreticiler, yardımcı personel ihtiyacına da dikkat çekmiş, kurslardaki mevcut öğretici eksikliğinin yanı sıra bu kurslarda psikolojik danışman, rehber öğretmen ve hizmetli personellerin de istihdam edilmesi gerektiğine işaret etmişlerdir. Öğreticilerin, sorunların giderilmesi hususunda bağlı bulundukları idari birimlerle iletişim problemi yaşadıklarına ilişkin bulgular da ortaya çıkmıştır. Öte yandan kursların mevcut fiziksel koşullarına ilişkin problemlere de işaret edilmiş, bu koşulların söz konusu yaş aralığında bulunan çocukların ihtiyaçları göz önünde bulundurularak oluşturulması ve iyileştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ve sonuçlar çerçevesinde öğretim sürecine yönelik mevcut sorunların giderilmesinde kaynak program olan ilahiyat fakültelerinin program ve bölüm tartışmalarından ayrı düşünülemeyeceği, yüksek din öğretimine ilişkin program önerilerinin 4-6 yaş grubu Kur’an Kursları için de önem arz edebileceği konusu üzerinde durulmuştur. İlahiyat programının yanı sıra DİB’in mevcut pozisyonunun konuyla ilgili şartların iyileştirilmesi yönündeki engellere de işaret edilmiştir. Araştırma sürecinde mevcut olan temalardan elde edilen bulgular ve ulaşılan sonuçlara bağlı olarak hem DİB, hem de konuya ilgi duyan araştırmacılar için çeşitli öneriler geliştirilmiştir.
The main purpose of this study is to examine the qualitative studies conducted with the teachers working in the Qur’an Courses for the 4-6 age gruop operating under the General Directorate of Educational Services for the Presidency of Religious Affairs and to gather the views of the teachers reflected in this studies as a whole and to present a general framework for these courses. The meta-synthesis method was used in the research and data collection, analysis, validity and reliability were tried to be ensured in accordance with the process steps of this method. The study group of the research consists of the qualitative studies based on interviews with course teachers in the 4-6 age group. Findings of these studies were examined and various codes were obtained and then themes were determined by combining these codes. The codes were analysed under two themes as program development items and structural problems. Within the scope of the first theme, the prominent views of the teachers on the purpose, content, educational status and measurement and evaluation elements of the curriculum were examined. Firstly, it was seen that, teachers did not have enough awareness about the curriculum. However, teachers found the content of the program quite intense, and student level was exceeded during the implementation of this program. And it has been concluded that, teachers have various deficiencies in planning, management, measurement-evaluation stages of teaching process in particular and in the whole of pedagogical formation in general. However, deficiencies in subjects releated to basic content knowledge were emphasized and it was revealed that there were various needs regarding the proficiency levels of teachers regarding content knowledge. In addition that, teachers are aware of their shortcomings in these subjects and they are willing to eliminate these deficiencies with various educational activities, and in this sense, it has been seen that the way for various improvement activities is clear. When it comes of the theme of structural problems, it has been determined under these theme, age of admission of the course, stakeholders of the education, problems experienced with the administrators and problems arising from the current physical conditions of the courses. Due to these problems it has been revealed that, the admission the children who are only 4 years old to these courses poses the problem, and there are problems in adressing the developmental level of current program at these age. In addition, 4, 5 and 6 year old children attending birds were considered equal without being categorized according to their development stages and age, and it was emphasized that their education in the same educational environment, depending on the same curriculum, poses a problem and causes some problems in reaching the goals. And the teachers also drew attention to the need for auxiliary personnel, and pointed out that, psychological counselors, guidance teachers and service personnel should be employed in these courses. In addition, teachers have communication problems with the administrative units. On the other hand, the problems related to the existing physical conditions of the courses were also pointed out and these conditions should be created and improved considering the needs of the children in the mentioned age range. Withing the framework of the findings, it was emphasized that the divinity faculties, which are the source of program, cannot be considered seperately from the program and deparment discussions, and that the program proposals for higher religious education may be important for these courses. In addition to the divinity program, the obstacles of the current position of the Presidency of Religious Affairs to improve conditions were also pointed out. Various suggestions have been developed for both Presidency and researches who are interested in subject, depending on the findings obtained from the themes.