The Journal Academic Social Science Studies, cilt.1, sa.84, ss.179-186, 2021 (Hakemli Dergi)
Edebi türler; belirli sabit formların, içeriklerin
ve üslupların donuk bir biçimde yer aldığı statik kalıplar değildir.
Neredeyse her yeni metinle farklılaşır, değişir ve gelişir. Edebiyat türleri
arasında ise çağa, topluma, ilişkilere ve kültürel atmosfere göre dönüşen,
sürekli metamorfoza uğrayarak varlığını sürdüren türlerin başında roman
gelir. Bu anlamda sosyoloji odaklı klasik romanın (realist roman) yerini,
zamanla bireyin iç dünyasına projeksiyon tutan modern roman, sonrasında ise
küreselleşmenin yarattığı çok kültürlü ortamda doğan postmodern roman alır.
Akımlara, dönemlere, ülkelere ve kültürlere göre değişik alt türlere/formlara
dönüşmekle birlikte özellikle klasik, modern ve postmodern üst başlıkları bir
nevi romanın retrospektif gelişimini gösteren ana duraklar olarak
kodlanabilir. Çünkü roman sanatının tarihî gelişim süreci içerisinde hem
içerik hem üslup hem de yazar-metin-okur ilişkisi bağlamında paradigma
değişiklikleri içeren radikal tavırlar ancak klasik, modern ve postmodern
roman kavramları çerçevesinde somut hâle gelir. Öte yandan bir edebî tür olarak
romanın öğretimi konusunda da bu ana kavramlar arasındaki farkları
karşılaştırmalı olarak analiz etmek epey yararlı olabilir. İşte, bu makale
tüm bu olguları tartışmak amacıyla yazılmıştır. Bu bağlamda klasik roman
örneği olarak Türk edebiyatından Yakup Kadri’nin Kiralık Konak’ı, modern roman örneği olarak Fars edebiyatından
Sadık Hidayet’in Kör Baykuş’u,
postmodern roman olarak ise İtalyan edebiyatından İtalo Calvino’nun Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu adlı
eserleri seçilmiştir. Bu eserler; olay örgüsü, kişi, yer, zaman, anlatıcı
düzleminde karşılaştırmalı irdelenmiştir. Böylece farklı ülkelerden ve
dönemlerden üç roman örneği üzerinden klasik, modern ve postmodern romanının
farkları tespit edilmeye çalışılmıştır.
|