Akademik Veri Yönetim Sistemi
16. Aile Hekimliği Güz Okulu, Antalya, Türkiye, 12 - 16 Ekim 2022, ss.147
Amaç: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Dursun Odabaş Tıp Merkezi’nde Aile Hekimliğine başvuran hastalarda fonksiyonel
sağlık durumunun (FSD) kronik hastalıklar ve sosyo-demografik özelliklere göre anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğini
belirlemek amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Aile Hekimliğine başvuran 303 hastaya yedi sorudan oluşan sosyo-demografik bilgi formu ve sekiz sorudan
oluşan COOP WONCA ölçeği uygulanmıştır. Kategorik değişkenler için Ki-kare testi ve hesaplamalar için de SPSS
(ver: 13) istatistik paket programı kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 18-90 yaş arası 303 hasta dahil edildi. Yaş ortalaması 45,31 idi (±16,53). Katılımcı bireylerin %54,8’i
(n=166) kadın ve %53,5’inin (n=162) kronik hastalığı vardı.
Çalışmamızda artan yaşla birlikte hastaların ortalama COOP WONCA puanının artığı görülmüştür. Hastaların yaşı artıkça
FSD daha kötü olduğu saptanmıştır (p<0.01). Çalışmamızda cinsiyetin FSD üzerindeki etkili olduğu; duygu durum
(W2), sosyal faaliyet (W3) ve günlük aktivite (W4) alt başlıklarında kadınların erkeklere göre daha yüksek ortalama COOP
WONCA puanları aldığı görülmüştür (p<0.01). Çalışmamızda eğitim düzeyinin azalmasına paralel yükselen COOP WONCA
puan değerleri görülmüş fakat istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Sağlıklı bireylere göre kronik hastalık bulunan
kişilerde ortalama COOP WONCA puanlarının ve tüm sorularda ortalama puanların daha yüksek olduğu görülmüştür.
Sonuç: Çalışmamız yaşla birlikte FSD ve yaşam kalitesinin bozulduğunu ve bu da hastaların yönetiminde yaş faktörünün
önemini ortaya koymaktadır. Kadın hastaların özellikle duygu durum, sosyal faaliyet ve günlük aktivitede daha çok kısıtlandığı
ve FSD’lerinin kötü olma eğilimi olduğu görülmüştür. Bu nedenden dolayı, bu hastaların FSD ve yaşam kalitesi
basit sorularla belirlenip, gerekli öneri ve tedbirlerin alınması onlara fayda sağlayabilir.
Kronik hastalıklar bedensel sağlığı, duygu durumu, günlük aktiviteleri, sosyal faaliyetleri, sağlık durumunu, genel sağlık
durumunu, yaşam kalitesini ve ağrı gibi durumları olumsuz etkiler. Ağrısı olan hastalarda daha kötü duygu durum, günlük
aktivite ve sosyal faaliyet olduğu görülmüştür. Bunlar üzerindeki etkiler nedeniyle kronik hastalıkların tedavileri kadar
yaşam kalitesi üzerindeki etkisi için daha çok çalışmalar yapılmalıdır.
Tüm kronik hastalıkların belli bir oranda işlevsel sağlık durumunu etkilediği, bireylerin fiziksel veya ruhsal anlamda
olumsuz sonuçlarıyla yaşam kalitesini düşürdüğü, kendine yetememe olasılığını artırdığı bilinmektedir. Sosyal ve toplumsal
olarak bir sorun oluşturabileceğini öngörüp buna göre bir strateji geliştirilmelidir. Bireyin işlevsel sağlık durumu
değerlendirilmesi sonucunda, yaşam kalitesi düşük hasta gruplarına yaşam tarzı değişikliği, fizik tedavi, duygusal
destek, evde bakım, koruyucu ve tedavi edici uygulamayı yapmak hastanın hem yaşam kalitesini yükseltecektir hem de
mortalite ve morbiditeyi azaltacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fonksiyonel sağlık, COOP WONCA, yaşam kalitesi