Genelleştirilmiş Procrustes Analizi ve Üzümde Çeşit ile Mineral Madde Arasındaki İlişkinin İki Boyutlu Uzaydaki Konfigürasyonu


Keskin S.

2nd International Applied Statistics Conference (UYIK-2021), Tokat, Türkiye, 29 Haziran - 02 Temmuz 2021, ss.1

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Tokat
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş: Genelleştirilmiş Procrustes Analizi kısaca; N adet ürün veya nesne; M adet değişken, özellik veya nitelik; K adet uzman, hakem, faktör veya koşula bağlı olarak elde edilen veri matrisini analiz etmek ve bunların birlikte konfigürasyonunu iki boyutlu uzayda göstermek üzere yapılan işlem aşamalarını içerir.  Yöntem, daha çok duyusal veriler (sensory data) üzerinde kullanılmakla birlikte, diğer alanlarda rahatlıkla kullanılabilmektedir. Sağlıklı beslenme açısından üzüm önemli olmakla birlikte, sofralık üzümlerde önemli bir kalite bileşeni olan mineral madde ile çeşit arasındaki ilişkinin de doğru belirlenmesi oldukça önemlidir.

Amaç: Bu çalışmada, Genelleştirilmiş Procrustes Analizi yönteminin incelenmesi ve sofralık üzümlerde çeşit ile mineral madde arasındaki ilişkinin iki boyutlu uzaydaki konfigürasyonu amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot: Çalışmanın materyalini, 25 adet çekirdekli sofralık üzüm çeşidi (Alphonse Lavalleé, Amasya Beyazı, Atasarısı, Cardinal Çavuş, Erenköy Beyazı, Gülüzümü, Hafızali, Hamburg Misketi, İskenderiye Misketi, Italia, Kabarcık, Kadın Parmağı, Kalecik Karası, Karagevrek, Kozak Siyahı, Kömüş Memesi, Muscat, Müşküle, Perlette, Razakı, Safranbolu Çavuşu, Tahannebi, Uslu ve Yalova İncisi)  oluşturmuştur. Bu çeşitlerin, çekirdeksiz ve çekirdekli ekstraktlarında; Sodyum (Na), Potasyum (K), Kalsiyum (Ca), Mangan (Mn), Demir (Fe), Çinko (Zn), Bakır (Cu) ve Magnezyum (Mg) içerikleri ölçülmüştür. Ölçülen bu değerler, Genelleştirilmiş Procrustes Analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Genelleştirilmiş Procrustes Analizi, N adet ürün veya nesne; M adet değişken, özellik veya nitelik; K adet uzman, hakem, faktör veya koşula bağlı olarak elde edilen veri matrislerini birlikte analiz ederek, bunların iki boyutlu uzaydaki en uygun konfigürasyonunu bulmayı amaçlar. Bunun için bireysel veri matrislerine; öteleme (translation), döndürme/yansıtma (rotation/reflection) ve izotropik ölçekleme (isotropic scaling) işlemlerini içeren transformasyonları (dönüşümleri) yapar.

Bulgular: Analiz sonucunda, elde edilen PANOVA (Procrustes Analysis of Variance) tablosuna göre transformasyonların (öteleme, döndürme/yansıtma ve izotropik ölçekleme) etkileri önemli bulunmuştur (p<0.001). Birinci boyut varyansın %70.38’ini açıklarken, ikinci boyut %29.15’ini açıklamış ve toplamda açıklanan varyans oranı %99.53 olarak bulunmuştur.

Sonuç: Sonuç olarak, çalışmada Genelleştirilmiş Procrustes analizi incelenmiş ve çeşitlerle mineral maddeler arasındaki ilişkinin, Genelleştirilmiş Procrustes analizi ile değerlendirilebileceği ve yöntemin birçok alanda kullanılabileceği vurgulanmıştır.