Akademik Veri Yönetim Sistemi
Geçmişten Geleceği Türk Dünyası, Erzincan, Türkiye, 5 - 07 Ekim 2022, cilt.1, sa.1, ss.1892-1907
Yas törenlerinde acıyı kolektifleştirmek
ve korkuyu bertaraf etmek için genellikle kadınlar tarafından tek veya grupla söylenen
ağıtların en eski manzum şiir ve etkili müzikal iletişim dili olduğu
bilinmektedir. Sosyal organizasyonlarla meydana gelen geleneksel anma,
hatırlama/hatırlanma oluşumuna zemin hazırlayan bu manzumeler sayesinde
yaşam/ölüm paradoksuna anlamlı birtakım sözler, insan zihni tarafından
yaratılmakta ve anlam verilemeyen bazı durumlarla başetme yolu olarak kolektif
sağaltım sağlanabilmektedir. Ölüm ve kayıpla başetme, her toplum ve kültürde
benzer acıyı yaratmış olsa da bunu telafi etme yöntemleri her toplum/kültür ve
insanda değişkenlik göstermektedir. Ritüellerin inançsal bağlantısı kültürlerin
din başta olmak üzere dil, gelenek, görenek, kimlik gibi milli duyguların da
yansıtıldığı önemli nitelikleri sergileme ve ölüm etrafında gerçekleşen
oluşumları yaşatarak sürdürebilme durumunu göstermektedir.
Van’da yaşayan Pamir
Kırgızları, günümüzde geçiş ritleriyle ilgili önemli törenleri, eski Türk
geleneksel ortak kültürü etrafında sözlü kültürde sürdürmektedirler. Hayatın
dönüm noktalarıyla ilgili geçişler geleneksel olarak müzik eşliğinde
gerçekleşmektedir. Anlatı geleneğinin güçlü olduğu Kırgız Türklerinde hayatın
geçiş evrelerinde müziksel aktarım önemlidir. Ağıdın ezgisel kullanımı,
sözlerin hafızada saklanması için bir araç konumundadır. Ezginin geleneksel dar
kalıplarda oluşması, sözlerin hatırlanmasını kolaylaştırmak ve sürekliliği
sağlamak için oluşturulduğu düşünülmektedir.