Research Information System
Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.9, no.2, pp.81-93, 2024 (Peer-Reviewed Journal)
Masal, hemen hemen tüm toplumların kültürlerinde yer alan bir sözlü anlatı biçimidir. İçinde bulunduğu kültürün gelenek unsurlarını barındıran ve kuşaklar arası aktarılan ürünlerdir. Masal; olağanüstülükler içeren, kahramanları farklı türden canlılar olan antropomorfik özellikler sergileyen, modern öncesi dönemlerde daha yoğun şekilde üretilen halk anlatılarıdır. Bu ürünler; halk edebiyatına dâhil edilen, söyleyeni belli olmamakla beraber eski çağlarda özel anlatıcılar tarafından icra edilmektedir. Ancak günümüzde de toplumun büyük bir kısmı tarafından özellikle çocuklara anlatılan, ancak yetişkinlerin de ilgisini çeken edebî anlatılar olarak dikkat çekmektedir. Masal her ne kadar halk edebiyatı ürünü olsa da birçok edebiyat ürünü içinde masal formuna yakın anlatılarla karşılaşmak mümkündür. Özellikle modern dönemde geleneksel ögeleri eserlerinde kullanan yazar ve şairlerden biri olan Sezai Karakoç’un; “Gazel”, “Ninni”, “Küçük Na’t”, “Rubailer”, “Leyla ile Mecnun”, “Şehrazat” vb. eserlerinde gelenekten yararlandığı görülür. Karakoç’un “Masal” başlıklı şiiri tahkiye yapısı, biçim ve biçem özellikleri açısından masal formuyla oldukça benzerlik taşır. Masal türü üzerine farklı çözümleme yöntemleri geliştirilmiştir. Bunlardan biri Max Lüthi’nin masal çözümleme yöntemi olarak bilinir. Max Lüthi, belirlediği beş ilkeyle masallarda bulunan esas unsurları saptamayı hedefler. Bu ilkeler “tek boyutluluk”, “yüzeysellik”, “soyut biçim”, “tecrit ve her şeye bağlılık” ile “yüceltme ve dünyayı kapsama”dır. Söz konusu ilkelerin masalın temel yapısını kurduğunu ileri süren Max Lüthi yöntemi, her masalda bu ilkeleri tespit etmeyi amaçlar. Bu çalışmada; Karakoç’un şiirine hem “Masal” adını vermiş olması hem de tahkiye edilen tarihsel ve kültürel değişim sürecini masalsı bir formda anlatması nedeniyle şiir metni, söz konusu beş ilke doğrultusunda incelenecek ve şiirin masalsı dinamikleri Max Lüthi yöntemi çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılacaktır.