Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd. International West Asia Congress of Tourism Research, Van, Türkiye, 26 - 29 Eylül 2019, ss.184-185
Tarım ve hayvancık, insanoğlunun avcı toplumdan yerleşik yaşama geçişinin en önemli
faktörlerden biri olmuştur. Tarım ve hayvancılıkta kullanılmak üzere üretilen ilkel aletler,
dönemden döneme farklılaşarak bugünkü modern sanayi makineleri için ilham kaynağı
olmuştur. Böylece geçmişten günümüze kadar gelen gelişmelerin bunlar üzerine inşa edildiğini görmekteyiz. Hakkâri ve yöresinde yaşayan insanların temel geçim kaynağı tarım vehayvancılığa dayalıdır. Tarım makinelerinin ve taşımacılıkta kullanılan kamyonların yaygın olmadığı dönemlerde bütün tarım işleri insan ve hayvan gücüne dayalı idi. Tekerlekli araçlar için yolların olmadığı dönemlerde Yüksekova ilçesi dışında Hakkâri’de kağnı gibi araçlar bile kullanılmamaktaydı. Hiç şüphesiz eğimli arazinin bunda önemli bir etkisinin olduğunu söyleyebiliriz. Yük taşımacılığı at ve katır sırtı dışında farklı kızaklarla yapılmaktaydı. Bu kızaklar insan ve hayvan gücüne dayalı çekilenler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu tür kızaklar kuru ot, kar veya kurak toprak üzerinde çekilebilmektedirler ve bunlar M.Ö 4000 yıllara kadar tarihlendirilmektedirler. Geçmişte Hakkâri ve yöresinde ön plana çıkan diğer tarım aletleri arasında düven (cencere), karasaban, tırpan, orak, dirgen, kalbur, el değirmenleri, dibek, dibek tokmağı / taşı ve farklı tipteki sepetleri sayabiliriz. Bunların çoğunun yörede yaşayan insanların
günlük yaşamında halen kullanılıyor olması ve maketlerinin ev, işyerleri ve farklı işletmelerde bulundurulmasından ve hatıra eşya olarak pazarlanmalarından dolayı yörenin kültür turizmi için de önemli bir kaynak teşkil etmektedirler. Bu çalışmada; Hakkâri ve yöresinde tarım ile hayvancılık işlerinde geçmişte kullanılan ve günümüzde halen bir kısmının kullanımına devam edilen el yapımı etnografik eserlerini sanat tarihi perspektifinden irdeleyerek Hakkâri’nin kültür ve sanat eserlerinin tanıtımında ve bu alanda yapılacak bilimsel çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Agriculture and animal husbandry have been among most important factors in the transition of mankind from hunter society to settled life. Primitive tools produced for use in agriculture and animal husbandry have differentiated from period to period and have been an inspiration for today's modern industrial machinery. Thus, we see that the developments from the past to the present day have been built on them. The main source of livelihood of people living in Hakkari and its surroundings is based on agriculture and animal husbandry. In the period when agricultural machinery and trucks used in transportation were not widespread, all agricultural work was based on man and animal power. Due to the lack of roads for wheeled vehicles, even vehicles such as oxcarts were not used in Hakkâri except in Yüksekova district. Undoubtedly, we can say that sloping land had a significant effect on this. Cargo transportation was carried
out with different sleds except horses and mules’ back. These sleds are divided into two in terms of pulling, by human and animal power. Such sledges can be pulled on dry grass, snow or arid soil and they are dated to 4000 BC. Among other agricultural tools that have come to the forefront in Hakkari and its surroundings in the past, we can name threshing sledge, wooden plow, scythe, sickle, pitchfork, sifter, hand grinders, mortar, mortar pestle / stone and different types of baskets. As most of them are still used in daily life of the people living in the region and keeping their models in homes, workplaces and different businesses and marketing them as souvenirs, they constitute an important resource for cultural tourism of the region. In this study; we aim to examine the handmade ethnographic works used in agriculture and animal husbandry works in the past and some of which are still in use today in Hakkari and its surroundings from the perspective of art history and promote the cultural and artistic works of Hakkari and to contribute to the scientific studies in this field.
Keywords: Hakkari, Agriculture, Animal Husbandry, Ethnographic Work, Tourism
Not: Bu bildiri Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi SAP-2019-8490 nolu proje kapsamında sunulmuştur.