XIX. Yüzyılda Rusya’dan Osmanlı Topraklarına Göç Edenlerde Görülen Salgın Hastalıklar (Kolera) ve Alınan Önlemler


Creative Commons License

Bozkurt U.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss.105-127, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’ni birçok yönden etkileyen iki önemli konu göç ve salgın hastalıklardı. Rusya’nın Kafkasya bölgesindeki siyasi emelleri Kafkas halkının Osmanlı topraklarına göçünü başlattı. Kitlesel göçlerin yoğun olduğu bu dönemde kolera başta olmak üzere, çiçek, tifo, frengi vb. salgın hastalıklar hem göçmenlerde hem de meskûn kişilerde görülmekteydi. Salgın dönemlerinde göç olayları sınırlandırılmak istense de tam olarak başarı sağlanamadı. Hastalığın yayılma hızını arttıran göç olaylarının yanı sıra sağlıksız koşullarda büyük gruplar halinde barınan göçmenler hastalığın öldürücü etkisini arttırmaktaydı. Ayrıca göçmenlerin büyük gruplar halinde hareket etmeleri onların iskân ve iaşelerini temin etme konusunda sorun çıkmasına neden olmaktaydı. Bunun yanı sıra küresel çapta devam eden salgın hastalıklar döneminde hac ziyaretinde bulunan Rusya Müslümanlarının Osmanlı topraklarına gelmeleri ve Hicaz’a kadar olan seyahatleri birçok ülkenin dikkatini çekti. Bunun için Osmanlı Devleti’nin aldığı önlemlerinin yanı sıra uluslararası sağlık konferansları düzenlendi. Salgın hastalıklara karşı yayımlanan talimatnameler ve risaleler, kurulan tahaffuzhaneler, tebhirhaneler, etüv makinaları ve Meclis-i Tahaffuz’un çalışmaları dönemin salgın hastalıklarıyla mücadelesinde önemli rol oynadı. 

Two important issues affecting the Ottoman State in many ways were migration and epidemics in the XIX. Century. Political ambitions of Russia in the Caucasus region started the migration of Caucasian people to Ottoman lands. During this period of massive migration, especially cholera, smallpox, typhoid, syphilis etc. epidemics were seen in both immigrants and residential people. Although migration events wanted to be limited during epidemic periods, full success was not achieved. In addition to migration events that increased the speed of the disease’s spread, immigrants living in large groups in unsanitary conditions increased the lethal effect of the disease. In addition, immigrants acting in large groups caused problems in about ensuring their housing and food. In addition, Russian Muslims who visited pilgrimage during the epidemic diseases that continue on a global scale come to the Ottoman lands and their travels to Hijaz attracted the attention of many countries. For this, besides the measures taken by the Ottoman State, international health conferences were organized. The instructions and treatments published against the epidemic diseases, established the quarantine house, disinfected house, oven machines, the works of quarantine assembly played an important role in the fight against epidemic diseases of the period.