2. ULUSLARARASI TÜRKOLOJİ ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU, Van, Türkiye, 25 - 26 Kasım 2020, cilt.1, ss.129-130, (Tam Metin Bildiri)
Tarihi kaynaklarda Turabdin olarak bilinen ve Mardin İli,
Midyat İlçesi ve çevresindeki alanı kapsayan bölgede, başta Asurlular olmak
üzere, daha sonrada Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu, İran (Pers-Sasani),
Artuklular, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok büyük medeniyetin hakimiyet
kurduğu ve bunu mimari ve sanat alanında da görünür kıldıkları
anlaşılmaktadır. Erken dönemlerde
Hristiyanlığın Turabdin Bölgesi’ne yayılmasından sonra, 4-5. yüzyıldan itibaren
bölgede kültürel doku Hristiyan dini temelli olarak belirginleşmiş ve inşa
edilen bu yapılar, özgün bir yapı geleneğiyle günümüze önemli birer kültürel
emanet olarak gelmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleri ve Van Yüzüncü
Yıl Üniversitesi’nin destekleri ile 2017 yılından beri sürdürdüğümüz “Mardin ve
Batman illeri (Tur Abdin Bölgesi) “Ortaçağ Dönemi Kültür Varlıkları” konulu
yüzey araştırmasında 2018-2019 yılı yaz döneminde Mardin İli Midyat İlçesi’nde
çalışılmıştır. Bu bildirimizde, yüzey araştırmamız esnasında Bağlarbaşı (Arnas), Budaklı (Kerşafe)
ve Yemişli (Enhil/Nehile) köylerinde tespit ettiğimiz; manastır, kilise, kale
ve sivil mimari gibi çeşitli taşınmaz kültür varlıkları ele alınacaktır.[1]
[1] Bu çalışma, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Bilimsel
Araştırmalar desteği ile “2018 Yılı Mardin ve Batman İleri Tur Abdin Orta Çağ
Dönemi Kültür Varlıkları Yüzey Araştırması (SAP-2019-8205)” projesi kapsamında
yapılmıştır. Desteklerinden dolayı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Bilimsel
Araştırmalar Projeleri Başkanlığı’na ve Midyat Belediyesi’ne Ekibimiz adına çok
teşekkür ediyorum. Aytıca, başta Bakanlık temsilcisi Mesut Öğmen’e, Sanat
Tarihçi Dr. Öğr. Üyesi Ufuk Elyiğit’e, Elif Gül’e, Mimari Restoratör Fatih Tuna’ya
ve Mimar Cansu Ucunc u’ye teşekkürü bir borç bilirim.
In the historical sources, known as Turabdin, Mardin, Midyat
District and the surrounding area of the region, especially the Assyrians,
then, East Roman (Byzantine) Empire, Iran (Pers-Sasani), Artuklular, Seljuks
and many other civilizations such as the Ottomans it is understood that they
established dominance and made it visible in the field of architecture and art.
After the spread of Christianity to Turabdin
region in early periods, 4-5. from the 19th century on, the cultural
texture of the region has become prominent as a religious entrust. The survey
on "Medieval Age Cultural Heritage" in Mardin and Batman provinces
(Tur Abdin Region), which we have been conducting since 2017, was studied in
Mardin Province Midyat District in 2018-2019. In this report, we determined
during our survey in Bağlarbaşı (Arnas), Budaklı (Kerşafe) and Yemişli (Enhil /
Nehile) villages; Various immovable cultural assets such as monasteries,
churches, castles and civil architecture will be discussed.