Rast Makamının Bilgisayar Destekli Analizi Ve Algoritmik Beste Örneklemesi(Dr. tezinden üretilmiştir)


Creative Commons License

Kılınçarslan F., Yükrük H.

Journal of Music and Folklore Studies, cilt.2, sa.2, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Müziğin çeşitli alanlarda teknolojiyle buluşmasından biri olan istatistiksel analiz yöntemi teknolojinin sağladığı imkanlar doğrultusunda mümkün olabilmektedir. Bilgisayar programları sayesinde müziğin çözümlenerek tüm yönleriyle ele alınması alana önemli katkılar sunabilmektedir. Veri tabanlarında sıralama, sınıflama ve ezgisel benzerlik bulma gibi işlemler yoğun matematiksel hesaplamalara dayanmaktadır. Araştırmada nicel yöntem benimsenmiş ve istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Bu çalışmada Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan, birleşik makam özelliğinde olan kürdîlihicazkâr makamının istatistiksel özellikleri ele alınmış ve geleneksel makam tariflerinden yola çıkılarak veriler kıyaslanmış ve bir karşılaştırma yapılmıştır. Mus2 nota yazım programında yazılmış olan 124 eser içinden rastgele bir şekilde 70 eser seçilerek çalışmanın örneklemi oluşturmuştur. Kürdîlihicazkâr makamında 70 eserden oluşan bir arşiv meydana getirilerek arşivin verileri bilgisayar ortamına aktarılıp bir veri tabanı oluşturulmuş ve çeşitli sorgulamalar yapıldıktan sonra istatistiksel analizi yapılmıştır. Makam arşivini oluşturmak için “Mus2” nota yazım programı kullanılarak eserlerin data verileri Symbtr formatına dönüştürülerek “Musicale” adlı programda kullanılmıştır. Musicale, arşiv verilerinden hareketle hem analiz yapabilen hem de “Markov” zincirlerini kullanarak random bir şekilde algoritmik bir işleyişle algoritmik beste üretebilme özelliğinde olan bir programdır. İstatistiksel analiz ile algoritmik beste yönteminin makam incelemelerinde nazari çalışmalara destek olabilmesi ve çalgı eğitimi için kullanılabilmesi bakımından alana farklı bir bakış açısı kazandırabileceği ve katkı sunabileceği düşünülmektedir. Üretilen algoritmik etüdlerin ud sazı eğitiminde kullanılabilmesi adına gerekli teknik pozisyon ve süslemeler nota üzerinde gösterilmiştir. Bu etüdler, ud sazı için eğitim etütlerine dönüştürülmüştür. Çalgı eğitimi için pratik bir şekilde bilgisayar destekli programlar ile oluşturulan algoritmik bestelerin eğitim etüdüne dönüştürülmesi fikrine ilgi duyan adayların çalışmalarına olumlu katkılarak sağlayabileceği öngörülmektedir.