Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi / Electronic Journal of Social Sciences, cilt.6, sa.4, ss.56-70, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma ile Türk müziğinin önemli ud icracılarından biri olan Necat Çelik’in icra üslubu, Sûz-i Dil makamında
yaptığı taksim üzerinden değerlendirilmiştir. Çelik’in, Sûz-i Dil makamını ifade anlayışı, kullandığı pozisyonlar,
yaptığı süslemeler ve mızrabı kullanımı bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada betimsel tarama modeli
kullanılmıştır. Makamsal analiz ile makamın ses alanı, makamın seyri ve geçkiler ele alınmıştır. Taksimin ud icra
tekniği bakımından analizinde ise klavye üzerindeki pozisyonların kullanımı ile sıkça kullanılan süslemeleri içeren
bir değerlendirmeyle taksim çözümlenmiştir. Yapılan analizler doğrultusunda, Çelik’in Sûz-i Dil taksimini, kız
ney akordunda yaptığı görülmektedir. Çelik’in melodilerinde seri mızrap vuruşlarıyla ajiliteyi gösterdiğini,
geleneksel seyir anlayışına uygun olarak özgün melodiler ürettiği, klavyede kapalı pozisyonları tercih ettiği
söylenebilir. Ayrıca süslemelerinde ise glissando, vibrato, çarpma gibi teknikleri kendi icra üslubu çerçevesinde
etkili bir şekilde kullandığı görülmüştür. Sûz-i Dil taksim makamı iyi tarif eden öğretici nitelikte bir taksim
olmuştur. Çelik’in bu taksimde Sûz-i Dil makamını klasik tavırda işlediği ve ud’u özgün bir şekilde icra ettiği
sonucuna ulaşılmıştır.