Başarısızlıkla Sonuçlanan Bir Girişim: Tayyare ve Motor TAŞ (TOMTAŞ)


Creative Commons License

Deniz M.

Kırklareli Üniversitesi SBE Dergisi, cilt.2, sa.1, ss.120-132, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2018
  • Dergi Adı: Kırklareli Üniversitesi SBE Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Index Copernicus
  • Sayfa Sayıları: ss.120-132
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

 

Türkiye havacılık alanına daha kuruluş yıllarında ilgi göstermeye başlamıştır. Bu konuda da devletin kurucusu Mustafa Kemal’in yakın ilgisi etkili olmuştur. Mustafa Kemal’in “İstikbal göklerdedir. Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar” veciz sözünde bu durum özetlenmiştir. Havacılık alanına erken ilgi ile birlikte bu konuda ileri gitmiş ülkeler ve konuyla ilgili kurumlar incelenmiştir. Bu bağlamda İngiltere, Fransa ve Almanya’ya uzmanlardan oluşan kurullar gönderilmiştir. Sonuçta Almanya’nın Dessau şehrinde kurulu Junkers Uçak Şirketi (Junkers Flugzeugewerke AG) bu iş için uygun görülmüştür. Bu firma ile Türk Hükümeti arasında görüşmeler başlamış ve sürdürülen görüşmeler sonunda Türkiye’de ortak bir uçak ve uçak motoru fabrikası kurulması kararlaştırılmıştır. Yer olarak da Kayseri belirlenmiş, kısa sürede fabrika inşaatı başlamış ve 1926’da hizmete açılmıştır. Ancak daha kuruluş aşamasında Junkers firması ile finansman konuları üzerinde tartışmalar yaşandığı gibi Junkers firması mali sıkıntılar yaşamaya başlamıştır. Junkers’in mali sıkıntılarına Alman Dışişleri Bakanlığı da alışılmayan bir şekilde maddi destek sağlamaya çalışmışsa da sonuçta malî sorunlar çözümlenememiş ve iki yıllık faaliyetinden sonra TOMTAŞ iflas etmek durumunda kalmıştır. Böylece Türkiye’nin büyük umutlar bağladığı havacılık alanındaki ilk girişimi başarısızlıkla sonuçlanmıştır

 

Turkey has begun to show more interest in the founding years of the aviation field. In this regard, the close interest of Mustafa Kemal, the founder of the state, has been influential. Mustafa Kemal's "The future is in the sky. Nations that can not protect their heavens can never be sure of their future" phrase summarized this topic. With the early interest in the aviation field, advanced countries and related institutions have been examined. In this context, committees consisting of specialists have been sent to England, France and Germany. As a result, the Junkers Flugzeugwerke AG (Düsseldorf, Germany) was deemed suitable. Negotiations between this company and the Turkish Government started. At the end of the negotiations. Turkey agreed to establish a joint aircraft and aircraft engine factory. Kayseri was designated as a place and factory construction started in a short time and it was opened to service in 1926. However, in the course of its establishment, there were discussions on financing issues with Junkers. The Junkers firm has also begun to experience financial difficulties.Even if the German Foreign Office tried to provide financial support to Junkers' financial troubles unexpectedly, financial problems could not be resolved, and after two years of operation, TOMTAŞ had to go bankrupt. Thus, the first attempt to link Turkey's great hopes in the aviation industry that has failed