Demokrat Parti’nin Parçalanma Süreci (Ocak-Mayıs 1948)


Creative Commons License

Öztürkci A.

Mediterranean Journal of Humanities, cilt.10, ss.397-412, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Cumhuriyet Halk Partisi’nden ayrılan milletvekilleri tarafından kurulan Demokrat Parti, tek parti yönetimi karşıtı geniş bir siyasal yelpazeyi bünyesinde topladı. Bir çoğunun tek ortak noktası Cumhuriyet Halk Partisi karşıtlığı olan bu kadar renkli bir siyasal yapılanmada parti içi çatışmaların ortaya çıkması beklenen bir durumdu. Nitekim 21 Temmuz 1946 Genel Seçimlerinde uygulanan anti-demokratik usulleri ileri süren bir grup TBMM’nin meşruiyetini tartışmaya açarak parti içinde muhalefete başladı. Ocak 1948’de İstanbul İl Başkanı Kenan Öner’in partiden istifasına kadar bireysel ve klik düzeyde kalan muhalif cereyanlar bu tarihten sonra Meclis Grubu ve Genel İdare Kurulundaki taraftarlarıyla eşgüdüm halinde parti içi iktidarı ele geçirmeye çalıştı. Muhalifler, Demokrat Parti kurucularına karşı iktidar savaşını kaybettiler ancak çatışmanın en yoğun yaşandığı Ocak-Mayıs 1948 arasında partiyi parçaladılar. Demokrat Partiden ayrılanlar tarafından Millet Partisi ve Müstakil Demokratlar adıyla iki farklı siyasal yapı kuruldu. Bu çalışma üç temel amaç taşımaktadır: Birincisi Demokrat Parti içinde parti içi muhalefetin ortaya çıkış ve gelişim sürecinin irdelenmesidir. İkincisi partiyi parçalanmaya götüren Öner hizbi ile Menderes-Köprülü hizbi arasındaki iktidar çatışmasının niteliğinin tespit edilmesidir. Üçüncüsü parti içi muhalefetin siyasal başarısızlığının altında yatan sebeplerin ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmada önce ilgili literatür dokuman incelemesiyle analiz edildi. Ulaşılan bulgular tarih metodolojisiyle değerlendirildi ve yorumlanarak sonuçlara ulaşıldı.