Distribution Of Population And Settlements According To Elevation Stages In Hizan (Bitlis) And Its Surroundings

Matpay B., Seyyitoğulları M. A.

INTERNATIONAL MARMARA SOCIAL SCIENCES CONGRESS IMASCON 2021 AUTUMN 10-11 DECEMBER 2021, Kocaeli, Türkiye, 10 - 11 Aralık 2021, ss.31

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kocaeli
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.31
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Araştırma sahası, Doğu Anadolu’da Van Gölü havzasının güneyinde bulunan Hizan (Bitlis) ve yakın çevresini kapsamaktadır. Bitlis masifinde bulunan sahada neotektoniğin sonucu olarak, dağlık alanlar, V-biçimli vadiler, ova ve yamaçlar fazladır. Saha iklimsel olarak geçiş zonu üzerindedir. Sahada nüfus ve yerleşim yerlerinin yükselti basamaklarına göre dağılımı değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) veri tabanından adrese dayalı nüfus verileri değerlendirmeye alınmıştır. Nüfus ve yerleşim yerlerinin yükselti basamaklarına göre dağılımını analiz etmek için topoğrafyaya ait izohips eğrileri 250 m. aralıklarla 1/25.000 ölçekli haritalara ait altlıklar üzerine aktarılmıştır. Coğrafi bilgi sistemleri yazılımı olan ArcGıs Desktop, ArcMap programı üzerinde işlenerek sahaya ait veri tabanı ve üç boyutlu sayısal arazi modelleri çizilmiştir. Yerleşim yeri ve yükselti basamağı çakıştırılarak her yükselti basamağında bulunan nüfus miktarı tespit edilmiştir. Bulunan sonuçlara göre Hizan ve çevresinde bulunan nüfusun % 50’sinden fazlası 1300 m-1500 m arası yükselti basamaklarında toplanmıştır. Bu alan çoğunlukla jeomorfolojik olarak dağ içi ovası, yamaçlar ve eğimli düzlüklere denk gelmektedir. 1500 m-2000 m arası yükselti basamaklarında yerleşim yerleri, su çıkanlara yakın yerler, güneye bakan yamaçlara ve akarsu yataklarına yakın olan az eğimli yamaçlarda bulunduğu görülür. 1500 m ve altında kalan yerleşim yerleri çoğunlukla 1262 m yükseltide bulunan ve yaklaşık 2,08 km² alana sahip olan Gayda göleti çevresinde yoğunlaştığı görülür. Sonuca bakıldığında; nüfus ve yerleşim yerlerinin tarımsal faaliyetlerin yapıldığı ovalık alanlar, eğimin az olduğu yamaçlar ve su kaynaklarına yakın yerlerde yoğunlaştığı görülmekle beraber nüfusun yükseltinin artışıyla azaldığı tespit edilmiştir. Doğal ortam koşullarından topoğrafya, hidrografya ve iklimin, beşeri yerleşim ve dağılımı üzerinde etkili olduğu görülmüştür.