FONKSİYONEL GIDA ÇEŞİDİ NARIN (Punica granatum L.) İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ


Telsaç R., Tuncay R. M.

INTERNATIONAL SIIRT SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS , Siirt, Türkiye, 5 - 07 Kasım 2021, cilt.2, ss.253-272

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 2
  • Basıldığı Şehir: Siirt
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.253-272
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanların gıda ve sağlık arasındaki ilişki hakkında bilinçlenmesi, özellikle hastalık durumlarında gıdaların da tedavi edici ve destekleyici özelliklerinin olduğunun farkına varılması fonksiyonel gıdalara olan talebin artmasına neden olmuştur. Günümüzde tüm sağlık otoriteleri tarafından kabul görmüş, evrensel bir tanımı bulunmamaktadır. Fakat genel olarak, içerisinde doğal olarak bulunan bileşenden ya da bileşenlerden ötürü fonksiyonel nitelikli gıdalar olabileceği gibi, içerisine sağlık için yararlı etkileri bulunan bileşenin ilave edilmesi ya da zararlı bileşenlerin besinden çıkarılmasıyla da elde edilen gıdalar fonksiyonel gıda olarak adlandırılmaktadır. Nar (Punica granatum L.) tropik ve subtropik iklim koşullarında yetişen daha çok yaz mevsiminin uzun ve sıcak, kış mevsiminin ise ılık ve yağışlı olduğu iklim tipi bölgelerinde yetiştiriciliği yapılan bir meyvedir. Nar, içerisinde sağlık için yaralı birçok biyoaktif bileşeni bulunduran, fonksiyonel gıdalar sınıfında yer alan oldukça önemli bir meyvedir. Nar, taze olarak direkt tüketilebileceği gibi nar ekşisi, nar suyu, nar pekmezi, sirkesi ve konservesi gibi türevlerine dönüştürülerek de tüketilebilen değerli bir gıdadır. Son dönemde yapılan çalışmalar, narın antioksidanlar, flavonoidler, fenolik asitler ve polifenollerden zengin bir içeriğe sahip olduğunu belirtmişlerdir. Bu sayede ise; antikanserojenik, antienflamatuar, antioksidan, antidiyabetik, antimikrobiyal, sitotoksik etkiler gösterdiği ve bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla karakterize olan AIDS hastalığının tedavisinde kullanıldığı bildirilmiştir.Bununla beraber kan şekeri ile kalp ve damar sağlığı üzerine de etkileri olduğu belirtilmiştir. Bu etkilerin sadece nar meyvesinde bulunmadığı, sahip olduğu diğer anatomik kısımlarında da mevcut olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda nar gıdalara katıldığı zaman antimikrobiyal ve antifungal etki gösterebilen fitokimyasal bileşenlere sahip olan bir meyvedir.

Sonuç olarak mevcut araştırmalar narın, nar suyunun ekstraktının ve narçiçeğinin; stres ve hastalıklardan koruduğunu, aynı zamanda tedaviyi destekleyici özelliğinin bulunduğunu bildirmiştir. Özellikle kanser hastalığının gelişiminin önlemesinde, gastrointestinal hastalıklardan korumada, diyabet hastalığında, ağız sağlığını ve cilt dokusunun iyileştirilmesini desteklemek için diyetlerin nar suyu ve özü eklenerek zenginleştirilmesi gerekmektedir. Nar meyvesi ve ürünlerinin maliyetinin düşük olması tüketiciler için sağlıklı bir yaşamın uygun maliyetli bir yolunu sunmaktadır. Bu nedenlerden dolayı günlük alınan gıdalar arasında nar meyvesine de yer verilmelidir.