Depreme Dayanıklı Kentler için Yapı Hasar Dağılımının Belirlenmesinde Jeofizik Yöntemlerden Elde Edilen Parametrelerin Önemi: Çaldıran (Van) Örneği


Alkan A., Akkaya İ.

4. Uluslararası Afet ve Dirençlilik Kongresi, Eskişehir, Türkiye, 19 - 21 Ekim 2022, cilt.1, ss.1-2

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Eskişehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-2
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Depremlere bağlı oluşan yapısal hasarların ortaya konulması ve hasar derecesinin azaltılmasına yönelik çalışmalar dirençli kentlerin oluşturulması açısından son derece öenmlidir. Ayrıca, kentsel dönüşüm açısından yapı stoğundaki problemlerin belirlenmesi de olmazsa olmazdır. Bu değerlendirmelerin daha doğru yapılabilmesi için yapı kalitesinin yanı sıra deprem özelliklerinin ve yerel zemin davranışlarının belirlenmesi son derece önemlidir.

 

Bu çalışmada geçmiş dönemlerde büyük ve hasar verici depremler üretmiş Çaldıran fay zonu etki alanında yeralan Çaldıran yerleşim alanı ve çevresi jeofizik yöntemlerle incelenmiştir. Yapı-zemin ilişkilerinin incelenmesinde zemin büyütmesi ve hakim titreşim periyodu, tabaka kanlıkları, jeolojik birimlerin yanal ve düşey yöndeki değişimleri, kayma dalga hızı (Vs) gibi temel parametrelerin belirlenmsi gerekmektedir. Bu çalışmada, 56 noktada Yüzey Dalgalarının Çok Kanallı Analizi (MASW) ve 66 noktada ise mikrotremor ölçümü yapılmıştır. Çalışma alanındaki alüvyon birimlerde ilk 30 m’deki ortalama Vs hızını temsil eden Vs30 değerleri 230 ile 350 m/s arasında, volkanik kaya birimlerde ise 700 m/s den daha yüksek hız değerler elde edilmiştir. Bölgede baskın periyot değerlerinin 0.1 ile 0.52 saniye arasında, büyütme değerlerinin 1 ile 2.8 arasında, sismik zayıflık indisi değerlerinin ise 0.1 ile 3.55 arasında değiştiği belirlenmiştir.

 

Yapılan çalışmada, alan sınırlarında bulunan farklı doğrultularda iki boyutlu (2B) derinlik kesitleri oluşturularak bölgedeki yapı-zemin etkileşimi incelenmiştir. Elde edilen mühendislik parametreleri (büyütme, periyot, sismik zayıflık indisi vb.) CBS ortamında haritalanmış, bölgedeki yapı bilgileri ilave edilerek analizler yapılmıştır. Sismik zayıflık indisi dağılım haritası, bölgesel tektonizma ve yapılaşma bir arada değerlendirilerek olası riskler belirlenmiştir.