Bu çalışma, artan dozlarda bor ve arıtma çamuru uygulamalarının fasulye (Phaseolus vulgaris L.) bitkisinde ağır metal ve mikro element içeriğindeki değişimlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. İklim odasında tam şansa bağlı tesadüf parselleri deneme desenine göre hazırlanan araştırma, 3 tekerrürlü olacak şekilde yürütülmüştür. Standart bodur fasulye çeşidi olan Mina’nın kullanıldığı araştırmada, dört farklı bor dozu (B0:0 mg/kg, B10:10 mg/kg, B20:20 mg/kg, B40:40 mg/kg) ve dört farklı arıtma çamuru dozu (AÇ0:%0, AÇ5:%5, AÇ10:%10, AÇ20:%20) deneme faktörleri olarak kullanılmıştır. Araştırmada atık çamuru uygulamalarının kontrole kıyasla fasulyedeki mikro elementlerden alüminyum (Al), bakır (Cu), mangan (Mn) ve çinko (Zn), demir (Fe), krom (Cr), kurşun (Pb), nikel (Ni), arsenik (As), kadmiyum (Cd) ve kobalt (Co) gibi elementlerin içeriğini arttırmada etkili olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda bor içeriğinde de azalmaya neden olduğu gözlenmiştir. En yüksek mikro element ve ağır metal içerikleri %5 ve %10 arıtma çamuru uygulamalarında ölçülmüştür. Diğer taraftan bor uygulamalarının fasulye bitkisindeki alüminyum, bakır, bor, çinko, kobalt, mangan ve nikel içeriğini kontrol bitkilerine kıyasla yükselttiği, demir, arsenik, kadmiyum ve kurşun içeriklerini ise düşürdüğü tespit edilmiştir. Çalışma, arıtma çamuru uygulamaları sonucu artan metal içeriklerinin olumsuz etkilerinin bor uygulamalarıyla tolere edebileceğini göstermiştir. Bu tür bor uygulamalarıyla bitkilerde ağır metal kirliliğinin azaltılmasının mümkün olabileceği görülmektedir.
This study was conducted to determine the changes in the heavy metal and microelement contents of bean (Phaseolus vulgaris L.) plants with increasing doses of boron and sewage sludge applications. The experiment, which was set up according to the completely randomized design (CRD) in the climate chamber, was carried out with three replications. In the study where Mina, a standard dwarf bean variety, was used, four different boron doses (B0:0 mg/kg, B10:10 mg/kg, B20:20 mg/kg, B40: 40 mg/kg) and four doses of sewage sludge (SS0: %0, SS5: %5, SS10: %10, SS20: %20) were used as trial factors. In the study, sewage sludge treatments were found to be more effective in increasing the content of microelements in beans compared to control, such as aluminum, copper, manganese, zinc, iron, chromium, lead, nickel, arsenic, cadmium, and cobalt. At the same time, it was observed to cause a decrease in the content of boron. The highest microelement and heavy metal contents were measured at 5% and 10% sewage sludge doses. On the other hand, it was determined that boron applications increased the aluminum, copper, boron, zinc, cobalt, manganese, and nickel contents of bean plants compared to control plants, and decreased the iron, arsenic, cadmium, and lead contents. The study showed that the negative effects of increased metal contents as a result of sewage sludge applications can be tolerated with boron applications. It seems that it may be possible to reduce heavy metal pollution in plants with such boron treatments.
