Malatya Beş Konaklar Etnografya Müzesi’nde Bulunan Bir Gurup Şifa Tası


Creative Commons License

Çalış E.

Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.5, sa.2, ss.312-331, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

İnsanoğlunun tarih sahnesinde belirdiği günden bu yana dinler, insan yaşamını biçimlendirdiği bilinmektedir.

Dinlere bağlı gelişen inançlar tapınaklar, mezar anıtları ve çok sayıda el sanatları ürünlerinin açığa çıkmasında

önemli bir rol oynamıştır. Ortaya çıkan tüm bu öğeler, toplumlara ait kimliklerinin önemli unsurlardan birini

oluşturmaktadır. Ruhen ve bedenen tarih boyunca insanoğlu pek çok şeyden şifa bulmak amacıyla medet

aramıştır. Geçmişten günümüze dek insanlar şifa bulmak için genellikle iki arayış içine girmişlerdir. Bunlardan

birisi tıbbi yollar iken diğeri ise tüm toplumların ortak bir belirtisi olarak her toplumda görülen din ve bu

kapsamda süre gelen kutsal kitaplardır. Dine bağlı olarak gelişen şifa tasları, insanlar tarafından iki farklı

şekilde şifalanma ihtiyacını gidermek amacıyla kullanmıştır. Bunlardan birisi bedene ait hastalıklardan

kurtulmak, diğeri ruhsal sıkıntılardan ayıklanmak içindir. Şifa tasları, Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle

Anadolu kültürünün önemli bir parçası haline gelen inanç geleneklerinin günümüze aktarılmasında, önemli bir

etnografik eser grubudur. Bu bağlamda çalışmanın esasını oluşturan Malatya Beşkonaklar Etnografya

Müzesi’nde bulunan bir grup tas ele alınarak, ait oldukları dönemin inanç geleneklerine bağlı şifa arama anlayışı

ile sanat pratikleri irdelenmeye çalışılmıştır.

Religions have been known to shape human life since the day when mankind appeared on the stage of history.

Beliefs built upon religions have played an important role in the emergence of temples, grave monuments and

numerous handicraft products. All these emergent elements constitutes one of the important factors of the

identities of societies. Throughout history, human beings have hoped for help from many things, spiritually and

physically, in order to heal. From past to present, people have sought mainly two ways for healing. One of them

is the medical path, while the other is the religion which is observed in every society as a common symptom of

all societies and the sacred books which subsist within this framework. Healing bowls developed based on

religion had been used by people to satisfy the need for healing in two different ways. One of them is for getting

rid of the diseases of the body and the other is for recovering from mental problems. Healing bowls are an

important group of ethnographic works in the transfer of belief traditions, which became an important part of

Anatolian culture with the acceptance of Islam by the Turks, to the present day. In this context, by examining

a group of bowl in Malatya Beşkonaklar Ethnography Museum which forms the basis of the present study, the

art practices were tried to be examined with the understanding of healing quest based on the belief traditions of

the period they belonged to.