Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, vol.9, no.2, pp.324-340, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
The study area covers the province of Van in eastern Turkey. There is a limited number of studies conducted in Turkey using the risk
assessment method (RAM). RAM, which was previously applied by researchers for Bitlis, was applied for the first time for Van province.
The study carried out in Van, which has similar geographical conditions and disaster diversity to Bitlis, aimed to fill a gap. There are
many parameters that make Van province risky in terms of natural disasters. Neotectonics, geology, geomorphology and climatic
characteristics of the province are among these parameters. In the study, temporal and spatial analyses were made using avalanche,
landslide, rock fall and flood parameters and risk classifications were revealed. Fine-Kinney RAM has been used in many disciplines,
especially in occupational health and safety studies. In terms of the diversity of natural disasters in the field, there are points with
"Acceptable risk" characteristics as well as "Very high risk" and "High risk" areas have been identified. It is calculated that the
southwestern and northwestern parts of Van province have "Very high risk" and "High risk" in terms of landslides, avalanches and
rock falls due to its highly sloping topographical structure and meteorological conditions. Morphologically, it was calculated that the
slopes where the slope decreases, at the mouths of the tributaries connected to the main tributaries and towards the valley floors carry
a "High risk" of flooding. Finally, high-risk areas in Van were identified by risk rating of four natural disaster types. Therefore, it is
recommended that risk assessment results should be taken into consideration with a proactive perspective. In this way, it is clear that
loss of life and property will be prevented.
Çalışma alanı Türkiye’nin doğusunda bulunan Van ilini kapsamaktadır. Türkiye’de risk değerlendirme metodu (RDM) kullanılarak
yapılmış çalışma sınırlı sayıdadır. Daha önce araştırmacılarca Bitlis için uygulanan RDM, Van ili için ilk kez uygulanmıştır. Bitlis’e
benzer coğrafi koşullara ve afet çeşitliliğine sahip olan Van’da gerçekleştirilen çalışmayla bir eksikliğin giderilmesi hedeflenmiştir.
Van ilini yersel, meteorolojik, endüstriyel, sosyal vb. afet bakımından riskli kılan birçok parametre vardır. İlin neotektoniği, jeolojisi,
jeomorfolojisi ve iklimsel özellikleri bu parametreler arasındadır. Çalışmada çığ, heyelan, kaya düşmesi, su baskını afetleri
kullanılarak zamansal ve mekânsal analizler yapılarak risk sınıflandırmaları ortaya konulmuştur. Başta iş sağlığı ve güvenliği
çalışmalarında olmak üzere birçok disiplinde Fine-Kinney RDM kullanılmıştır. Sahada afet çeşitliliği bakımından ‘‘Kabul edilebilir
risk’’ özelliğine sahip noktalar olduğu gibi ‘‘çok yüksek riskli’’ ve ‘‘yüksek riskli’’ alanlarda tespit edilmiştir. Van’ın güneybatı ve
kuzeybatı kesimlerinin fazla eğimli topoğrafik yapısı ve meteorolojik koşulları nedeniyle heyelan, çığ, kaya düşmesi bakımından ‘‘çok
yüksek risk’’ ve ‘‘yüksek risk’’ taşıdığı hesaplanmıştır. Morfolojik olarak eğimin azaldığı yamaçlar, akarsuyun ana koluna bağlanan
yan kol ağızlarında ve vadi tabanlarına doğru su baskınlarının ‘‘yüksek risk’’ taşıdığı hesaplanmıştır. Nihai olarak Van’da dört farklı
afet türünün risk derecelendirilmesi yapılarak yüksek riskli bölgeler belirlenmiştir. Bu yüzden proaktif bakış açısıyla risk
değerlendirme sonuçlarının dikkate alınması önerilmektedir. Bu sayede can ve mal kayıplarının önüne geçileceği açıktır.