Akademik Veri Yönetim Sistemi
cilt.8, sa.18, ss.40-56, 2025 (Hakemli Dergi)
Özet Afganistan’ın Pamir Yaylalarından başlayarak çeşitli göç süreçlerinden sonra 1982 yılında Van ili Erciş ilçesine bağlı Ulupamir köyüne yerleşen Pamir Kırgızları üzerine yapılan bu çalışma, göç sonrası kültürel kimlik inşasında geleneksel dansın rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Tarih boyunca birçok çalışmada Kırgızların zorunlu göç süreci farklı yönleriyle ele alınmış olsa da, bu sürecin dans ve kültürel kimlik ilişkisi bağlamında yeterince araştırılmadığı görülmektedir. Göç sonrası yeni bir sosyal ve kültürel ortamda kimliklerini koruma ve yeniden üretme çabasında olan Ulupamir Kırgızları, geleneksel danslarını yapılandırmak amacıyla Kırgızistan’dan dans eğitmenleri getirtmiş ve bu alanda çeşitli eğitimler almıştır. Ancak göç öncesi dönemde belirgin bir geleneksel dans pratiğine sahip olunmaması, dans arayışının ve bu arayışın kültürel kimlik inşasındaki etkisinin daha görünür hâle gelmesine neden olmuştur. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımlarından kültür analizi deseni çerçevesinde yürütülmüştür. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla Ulupamir köyündeki dansla ilgili bilgi ve deneyime sahip katılımcılardan ses kaydı yoluyla toplanmıştır. Görüşmelerin ardından elde edilen ses kayıtları transkribe edilerek yazılı metne dönüştürülmüş ve veriler, araştırmanın alt problemleri doğrultusunda tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, Ulupamir Kırgızlarının dansı, yalnızca bir performans biçimi değil; aynı zamanda sosyal bağların güçlendirildiği, topluluk belleğinin canlı tutulduğu ve kimliğin sembolik olarak yeniden üretildiği bir alan olarak gördüklerini ortaya koymaktadır. Dans, özellikle genç kuşaklara aktarılarak kültürel sürekliliği sağlamada işlevsel bir araç hâline gelmiştir. Ayrıca göçle birlikte ortaya çıkan aidiyet boşluklarını doldurmada da anlam yüklü bir pratik olarak öne çıkmaktadır. Araştırma sonucunda, Ulupamir Kırgızlarının göç sonrası dönemde dansı kültürel kimlik inşasının bir aracı olarak bilinçli biçimde yapılandırdıkları görülmüştür. Geleneksel dans, hem topluluk içi aidiyeti pekiştirme hem de göç edilen coğrafyada görünür olma çabasının bir parçası hâline gelmiştir. Dansın, bireysel ve kolektif kimlik ifadelerinde sembolik ve işlevsel bir rol üstlendiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel Dans, Ulupamir Köyü, Kültürel kimlik, Göç
Abstract This study focuses on the Pamir Kyrgyz community who, following a series of migration processes from Afghanistan’s Pamir Plateau, settled in the village of Ulupamir in the Erciş district of Van, Turkey, in 1982. It aims to examine the role of traditional dance in the construction of cultural identity in the postmigration context. Although the Kyrgyz people's forced migration has been addressed in various studies from different perspectives throughout history, the relationship between this process and dance as a cultural identity marker has not been sufficiently explored. In their efforts to preserve and reconstruct their identity in a new socio-cultural environment following migration, the Ulupamir Kyrgyz invited dance instructors from Kyrgyzstan and received training in this field to develop a traditional dance practice. However, the absence of a clearly defined traditional dance heritage prior to migration has made the search for a dance tradition— and its influence on cultural identity construction—more visible and pronounced. The research was conducted within the framework of cultural analysis, a qualitative research approach. Data were collected via audio recordings from participants in Ulupamir village who possessed knowledge and experience related to dance, using a semi-structured interview form developed by the researcher. The recordings were transcribed and analyzed thematically in accordance with the sub-problems of the research. The findings reveal that for the Ulupamir Kyrgyz, dance is not merely a form of performance but a domain where social bonds are reinforced, collective memory is sustained, and identity is symbolically reproduced. Dance has become a functional tool for ensuring cultural continuity, particularly through its transmission to younger generations. Additionally, it emerges as a meaningful practice that helps fill the voids of belonging caused by migration. The study concludes that the Ulupamir Kyrgyz have consciously constructed dance as a tool for cultural identity formation in the post-migration period. Traditional dance has become both a means of reinforcing internal communal bonds and a strategy for gaining visibility in the host society. It plays a symbolic and functional role in articulating both individual and collective expressions of identity.
Key words: Traditional Dance, Ulupamir Village, Cultural Identity, Migration