Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, cilt.7, sa.3, ss.17-22, 2019 (Hakemli Dergi)
Havza yönetimi, bir havzanın sınırları ile çevrili alan içerisinde kalan toprak, bitki, su ve bunları doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen iklim, çevre, insan ve hayvan aktivitelerinin topyekûn değerlendirildiği sistemdir. 1990’lı yılların başlarından itibaren de doğal kaynakların korunmasına yönelik yapılan yönetim çalışmalara ilaveten geçim kaynaklarını iyileştirecek ve gelir düzeyini artıracak önlemleri de kapsayan yeni bir havza yönetim programı ortaya çıkmıştır. Totaliter havza yönetimi olarak adlandırabileceğimiz bu yeni havza yönetim sistemi entegre ve katılımcı havza yönetimi yaklaşımını esas almaktadır. Bütüncül bir anlayışla toplumun refah düzeyini artırmayı ve gelecek nesillere zengin bir doğal kaynak sunmayı hedefleyen totaliter havza yönetimi, yer altı ve yerüstü doğal kaynakların mutlak korunumunun yanı sıra bu kaynaklardan yeterli düzeyde yararlanmayı, ekonomik ve sosyo-kültürel hayatı iyileştirerek yoksulluğun azaltılmasını, uygulamalı araştırma ile rekabet gücünü artırmayı, çevre dostu anlayışı teşvik etmeyi, havza yönetimi faaliyetlerinin takip edilerek sürdürülebilir olmasını, iklim değişikliklerinden kaynaklanan olumsuz etkileri engellemeyi, su döngüsünün kayıpsız olarak devam etmesini ve havzalarda ki tahribatın önüne geçilmesini amaçlar. Bu çalışmada, Van Gölü havzasındaki doğal kaynaklar ile bu kaynakların kullanımları arasındaki düzenli ve düzensiz ilişkiler alt havza bünyesinde değerlendirilerek alternatifler üzerinde durulmuş olup özellikle su kaynaklarının kullanımındaki yanlış uygulamalar nedeniyle oluşabilecek olumsuz sonuçların giderilmesi için Van Gölü havzasına uygulanabilecek havza yönetim sistemi açıklanmıştır. Havzada aşırı sulamayı dengeleyecek etkin sulama sistemleri ile kuraklığa ve soğuğa dayanıklı sulamaya daha az gereksinim duyan alternatif bitki desenleri önerilmiştir.
Basin management is a system that evaluates in total soil, plant, water within the boundaries of the basin and affecting them climate, environment, human and animal activities. Since the early 1990s, it has been developed a new watershed management program including management efforts to protect natural resources in addition to measures to improve livelihoods and increase income. This new watershed management system, which we can call totalitarian watershed management, is based on an integrated and participatory watershed management approach. Totalitarian watershed management, which aims to increase the welfare level of the society and to provide a rich natural resource to future generations by a holistic understanding, provides absolute protection of underground and surface natural resources. In addition to it aims sufficiently to benefit from these resources, to reduce poverty by improving economic and socio-cultural life, to increase competitiveness by applied research, to promote environmentally friendly understanding, to be sustainable by following watershed management activities, to prevent the negative effects of climate change to lossless continuation of water cycle and prevent the destruction of the basin. In this study, regular and irregular relations between natural resources in the Lake Van basin and their uses are evaluated within the sub - basin and alternatives are discussed. The watershed management system that can be applied to the Lake Van basin has been explained in order to eliminate the negative consequences that may arise due to wrong practices especially in the use of water resources. Effective irrigation systems to compensate for excessive irrigation and alternative plant patterns that drought and cold-resistant less irrigation require in the basin have been proposed.