Atıf İçin Kopyala
Kulaz M., Günay E.
CUMHURIYETIN BIRINCI YÜZYILINDA ANADOLU’DA TÜRK DÖNEMI ARKEOLOJI ÇALISMALARI, Harun ÜRER, Editör, Bireklam Arısı Yayınevi, Ankara, ss.281-296, 2023
-
Yayın Türü:
Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
-
Basım Tarihi:
2023
-
Yayınevi:
Bireklam Arısı Yayınevi
-
Basıldığı Şehir:
Ankara
-
Sayfa Sayıları:
ss.281-296
-
Editörler:
Harun ÜRER, Editör
-
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli:
Evet
Özet
- Ahlat; bulunduğu bölgedeki stratejik konumu, zengin doğal kaynakları, iklim koşulları ve verimli toprakları sebebiyle tarihi süreç içinde birçok devlet ve beyliğin hakimiyeti altına girmiştir. Ancak Ahlat’ın yüzyıllar boyu devam eden ününü Türkler’e borçlu olduğunu belirtmek gerekir. Günümüze ulaşan Türk dönemine ait mimari yapı ve mezar taşları bunun en belirgin kanıtlarını oluşturmaktadır. Orta Çağ’ın önemli kentlerinden biri olan Ahlat, XIII. yüzyılda ilim, kültür, sanat ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Bu özellikleri sebebiyle şehir, Selçuklular döneminde Kubbetü’l İslam, Osmanlılar döneminde ise Ata Şehri olarak anılmıştır. Geçirdiği savaş ve büyük depremlere rağmen günümüze ulaşmış olan Madavans Vadisi Kaya Yerleşim Yerleri ile Kaya Kilisesi, Harabe Şehir Mağara Evleri, Eski Ahlat Kalesi, Osmanlı Sahil Kalesi, Çifte Hamam, Küçük Hamam, Zaviye, Seramik Fırınları, Ulu Cami, Bezirhane, Türbeler, Kümbetler, Akıtlar ve Tarihi Mezarlıklar ihtişamlı günlerinin göstergesidir. Tüm bu kültür varlıklarını taçlandıran ise 210.000 m² alanıyla ülkemizin en büyük Tarihi İslam Mezarlığı ünvanını taşıyan, Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı’dır. Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda Selçuklu, Ahlatşahlar, Eyyübi, İlhanlı, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemlerine ait şahideli veya sandukalı yaklaşık 9300 civarında mezar taşı mevcuttur. Alan içerisinde mezar taşlarının yanı sıra kümbet ve akıt gibi 178 adet anıt mezar yapısı bulunmaktadır. Ancak yapılan çalışmalarda toprak altında da çok sayıda İslami mezar olduğu anlaşılmaktadır. Türk-İslam dünyasının en büyük tarihi mezarlığı olarak kabul edilen Selçuklu Meydan Mezarlığı’ndaki şahideli ve sandukalı mezarlar ile akıtlar, Orta Asya’daki Orhun Abidelerinin ve kurganların Anadolu’daki İslam inancına göre biçimlenmiş örnekleri olarak görmek mümkündür. Bu eserler üzerinde bulunan yazılar, geometrik düzenlemeler, bitkisel motifler ve figüratif unsurlar dönemin sanat üslubu ve kültür tarihi hakkında somut bilgiler sunması bakımından oldukça önemlidir. Eski Ahlat Kalesi, kuzey-güney doğrultusunda 430 metre, doğu-batı yönünde ise 60 metrelik kayalık bir tepe üzerinde yer almaktadır. Eski Ahlat Kalesi’nde yapılan kazılarda elde edilen veriler şehrin yaklaşık 5000 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir. Ancak günümüze ulaşan kalıntıların önemli bir bölümü Orta Çağ Türk dönemine tarihlenmektedir.