GELENEKSEL VAN EVLERİNİN İKLİM İLE İLİŞKİSİ


Bayer S.

1. INTERNATIONAL AYASOFYA SCIENTIFIC RESEARCHES AND INNOVATION CONGRESS, İstanbul, Türkiye, 16 - 17 Kasım 2024, ss.715-731

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.715-731
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünya üzerinde bulunan geleneksel yapılara bakıldığında iklim ile son derece uyum sağladıkları görülmektedir. Bu durumun en önemli nedeni yüzyılların deneyimine dayanarak yapıların çevresel koşullara göre yapılması ve iklime uygun olmayan elemanların kullanılmaması olarak gösterilmektedir. Ülkemizde her bölgede kendi iklimsel ihtiyaçlarına cevap verebilen yapılar yapılmaktadır. Bölgesel koşulların doğrultusunda geliştirilen çözümler ile kırsal yerleşimlerde kendisine ait özgün bir mimari kimlik ortaya çıkmaktadır. Geleneksel mimarideki bu çözümlemeler aynı zamanda yeni yapılaşmalara yön vermekte ve mimari kimliklerin sürdürülebilir nitelikte olmasını sağlamaktadır. Anadolu konut mimarisinin karakteristik özelliklerini büyük ölçüde yansıtan geleneksel Van evleri, yapı teknikleri ve kullanılan malzeme seçimleri, coğrafi koşullar ve iklim şartları göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. Soğuk iklim, geleneksel Van evlerinin iklim verilerine göre şekillenmesinde büyük ölçüde etkili olmuştur.

Bu çalışmada, soğuk iklim özelliğine sahip olan Van ilindeki geleneksel evlerin iklimle olan ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda seçilmiş olan beş farklı geleneksel Van evi ele alınarak iklim ile ilişkisi değerlendirilmiştir. Değerlendirme yapılırken geleneksel evlerin mimari özellikleri yapıya ilişkin iklimsel parametreler, yapı formu, yapı yönlenmesi, mekân organizasyonu ve malzeme kullanımı ele alınmıştır. Değerlendirme sonucuna göre geleneksel Van evlerinin biçimlenmesinde iklim, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. Bölgedeki geleneksel mimarinin biçimlenmesinde soğuk iklimin etkili olduğu görülmektedir.

When we look at traditional structures in the world, we see that they are extremely compatible with the climate. The most important reason for this situation is that, based on centuries of experience, structures are built according to environmental conditions and elements that are not suitable for the climate are not used. In our country, structures that can respond to their own climatic needs are built in every region. With the solutions developed in line with regional conditions, a unique architectural identity of its own emerges in rural settlements. These solutions in traditional architecture also guide new constructions and ensure that architectural identities are sustainable. Traditional Van houses, which largely reflect the characteristic features of Anatolian housing architecture, were created by considering the construction techniques and material selections used, geographical conditions and climatic conditions. Cold climate has been largely effective in shaping traditional Van houses according to climatic data. This study aims to examine the relationship between traditional houses in Van province, which has a cold climate, and the climate. In this context, five different traditional Van houses were selected and their relationship with the climate was evaluated. While making the evaluation, the architectural features of traditional houses, climatic parameters related to the structure, building form, building orientation, space organization and material use were discussed. According to the results of the evaluation, it is seen that climate, social, cultural and economic factors are effective in the formation of traditional Van houses. It is seen that the cold climate is effective in the formation of traditional architecture in the region.