Sadakat Ve Liyakatin Anahtarı: Devşirme Sistemi


Creative Commons License

Tekin R., Şen Y.

Tarih ve Gelecek Dergisi, cilt.10, sa.2, ss.106-121, 2024 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.21551/jhf.1495744
  • Dergi Adı: Tarih ve Gelecek Dergisi
  • Sayfa Sayıları: ss.106-121
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlı Devleti’nde toplum iki grup halinde ele alınır. Bunlardan birincisi askerî sınıf, diğeri

ise reâyâ sınıfı olarak adlandırılır. İdarî sisteme bağlı olarak bugünkü manâda hem askerlik hizmeti

yapanlar, hem de memur statüsünde bulunanlar askerî sınıf içinden yetiştirilirdi. Buna göre, devletin

asker, yönetici ve birçok alanda memurluk ihtiyacını karşılamak amacıyla, bazı gayrimüslim ailelerin

erkek çocuklarından sağlıklı, düzgün ve zeki olanları seçilerek, sıkı bir eğitime tabi tutulurlardı. Söz

konusu eğitime alınacak çocuklar, devşirme usulüyle temin edilirdi. İhtiyaç doğrultusunda uygulanan

bu devşirme sistemi, Osmanlı klasik dönemde, devletin belirlemiş olduğu bazı kanun ve nizamnâme

çerçevesinde yapılmıştır. I. Murad (1362-1389) döneminden itibaren uygulanmaya başlanan bu sistem,

Fatih Sultan Mehmed (1444-1446/1451-1481) döneminde kanunlaşmıştır. Osmanlı Devleti’nde yaklaşık

150 yıl (XVI. yüzyılın son çeyreğine kadar) uygulanan bu sistem, zamanla anlamını yitirmiş ve XVIII.

yüzyıl ortalarından itibaren tamamen ortadan kaldırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Devşirme Usulü, Osmanlı Devleti, İdarî Sınıf, Askerî Sınıf.