Akademik Veri Yönetim Sistemi
Vizyon Van Kongresi, Van, Türkiye, 8 - 09 Şubat 2024, cilt.1, sa.1, ss.269-270, (Özet Bildiri)
Yüzyıllardır halk bulunduğu çevrede bitkileri, yiyecek içecek, kozmetik ve kimya sanayinin yanı sıra hastalıkların tedavisinde de kullanmıştır. Bitkisel kaynaklara olan talebin son yıllarda artarak devam etmesinin temel nedeni, sentetik olarak üretilen ilaçların söz konusu hastalığı tedavi ederken vücudun farklı organlarına zarar verecek olumsuz etkilere neden olmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya nüfusunun %80'inin hastalıkların önlenmesi ve iyileştirilmesi için öncelikle tıbbi bitkilerden yararlandığını bildirmektedir. Kanser, görülme sıklığı ve ölüm oranı hızla artan bir hastalıktır. Yüzyılın başlarında ölüme neden olan hastalıklar listesinde 7-8. sıralarda yer almasına rağmen günümüzde birçok ülkede kalp damar hastalıklarından sonra ikinci sıraya yükselmiştir. Hastalık, insan vücudundaki hücrelerin sürekli olarak kontrol edilemeyerek çoğalmasıyla karakterizedir. Modern kemoterapinin toksisitesi ve kanser hücresinin antikanser ajanlara karşı direnci, bilim dünyasını bu sinsi hastalığın yeni tedavilerini ve önleme yöntemlerini aramaya yönlendirmiştir. Genellikle ciddi yan etkilere sahip olmayan bitkilerin terapötik aktivitesi, yetiştiği bölgenin jeokimyasal yapısının yanı sıra içeriğindeki sekonder metabolitler, mineral ve vitaminler gibi biyolojik aktif organik bileşikler ile ilişkilidir. İklimi, coğrafik özellikleri ve toprak içeriği nedeniyle zengin bitki çeşitliliğine sahip Van Gölü Havzası, halk arasında kansere karşı kullanılmasına rağmen, henüz araştırılmamış ve fitokimyasal yapısı aydınlatılmamış çok sayıda bitkiye ev sahipliği yapmaktadır. Her ne kadar bu yöredeki bitkiler, yüz yıllardır halk arasında atalardan görüldüğü şekliyle kullanılsa da, in vivo ve in vitro olarak terapötik etkilerinin kanıtlandığı çalışmalara muhtaçtır. Bu çalışmada, Van Gölü Havzasında, halk arasında çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıldığı bildirilen bitkilerin, antikanser potansiyelleri, literatürde aynı tür bitkilerle yapılan in vitro ve in vivo antikanser çalışmalar incelenerek sunulmuştur.
Anahtar kelimeler: Van Gölü Havzası, tıbbi bitki, antikanser potansiyel, in vitro-in vivo çalışma