Akademik Veri Yönetim Sistemi
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , sa.52, ss.109-134, 2021 (Hakemli Dergi)
Şer’iyye Sicilleri tutulduğu dönemin
sosyal ve ekonomik hayatı hakkında en orijinal
bilgileri içeren arşiv vesikalarıdır. Hal böyle
olunca tarih araştırmalarında büyük öneme
sahiptir. Sicil kayıtları ışığında dönemin sosyal,
iktisadî, idarî, hukukî ve kültürel yapısı
hakkında genel bilgilere ulaşmak mümkündür.
Bu kayıtlar, kişilerin ölümlerinden sonra tespit
edilmeye çalışılan özel mülk konumundaki mal
varlıklarını belgeleyen arşiv kayıtlarıdır. Kadı
sicilleri, mahkeme kayıtları, sicillât-ı şer’iyye ve
şer’iyye sicilleri denilen bu defterler kadı veya
nâibi tarafından kayıt altına alınan ferman,
berat, buyruldu, hüccet, halk dilekleri, telhis,
temessük ve şukka gibi çeşitli belgeleri
içermektedir. Osmanlı Devleti'nde merkezde ve
taşrada bulunan her sınıftan insanlar arasındaki
hukukî meselelere dair kayıtları içermektedirler.
Araştırmamızı ihtiva eden defter 293 numaralı
Tarsus Şer’iyye Sicili (H.1264-1266 / M.1848
1850) iki yıllık bir zaman dilimini
kapsamaktadır. 172 sayfadan ve 108 hükümden
oluşan sicil, kaza statüsünde olan Tarsus'un
sadece sosyal ve iktisadî yapısı hakkında değil
birçok yönden önemli bilgilere de ulaşmak
mümkündür. Sicil kayıtları kaynak alınarak
yapılan bu çalışmada Tarsus'un XIX. yüzyılın
ortalarındaki sosyo-ekonomik ve kültürel
hayatının genel bir portresi çıkarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti,
Şer’iyye sicilleri, Tarsus.
Abstract
Sherʽiyye Records are archive documents containing the most
original information on the socio-economic conditions of the era they were
kept. As such, they have great importance to historical research. It is possible
to have an access on general information about the social, economic,
administrative, legal, and cultural structure of the period in the light of these
registry records. These records also document and identify the private
properties of the individuals after their deaths. These registers are named as
judicial registers, court records, registers of the registrar and include various
documents such as decrees, charities, folk wishes, phrases, appeals, and
shukka. They contain records of legal issues occurred among the people from
different classes across the center and peripheral provinces in the Ottoman
Empire. The Tarsus Şerʽiyye Registry (H.1264-1266 / M.1848-1850), which
is the notebook under analysis in this study, covers a two-year period. This
registry which consists of 172 pages and 108 provisions provides us with
important information in various ways including the social and economic
structure of Tarsus which had the status of a district. By looking at the
registry records, a general picture of the social, economic, and cultural life of
the mid-19th century Tarsus is drawn.
Key words: Ottoman Empire. Sherʽiyye records, Tarsus.