KARADENİZ 15. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ, Rize, Türkiye, 8 - 10 Mart 2024, ss.89-90
Van
Gölü Havzası, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Van Bölümü sınırları içerisinde yer alır.
Kapalı karakterdeki havza büyük oranda Van İli sınırları içerisinde kalırken havzanın
batıda dar bir kısmı Bitlis İli sınırları içerisinde bulunmaktadır. Genel
hatlarıyla bakıldığında Van Gölü Havzası, ovalar ve geniş tabanlı vadiler bir
tarafa bırakılırsa yüksek yeryüzü şekilleri ile çevrelenmiş durumdadır. Morfolojik
çeşitlilik itibariyle adeta bir laboratuvar olan havza içerisinde bugün
flüvyal, kıyı, buzul, volkan ve karsta ait oluşumları görmek mümkündür. Bu
çalışmada Van Gölü Havzası’nın genel morfolojik özellikleri ele alınmıştır.
Bunun için öncelikle alanyazın ayrıntılı bir şekilde incelenmiş, akabinde havza
içerisinde arazi çalışmaları yapılmıştır. İlaveten Harita Genel Müdürlüğü’nden
alınan 1/25.000 ölçekli topografya haritaları üzerinden amaca uygun haritalar
hazırlanmıştır. Sonuç itibariyle havza tektonik süreçler ve dış etkenlerle
şekillenmiştir. Günümüze ulaşan haliyle havzanın güneyinde karstlaşma ve
karstik litolojinin egemen olduğu dağ sıralarından müteşekkil bir topografya
hâkimdir. Söz konusu dağ sıraları üzerinde yer yer son buzul döneminde buzullar
tarafından şekillenmeler olmuştur. Havzanın batısında ve kuzeyinde ağırlıklı
olarak volkanizma, doğusunda ise flüvyal süreçler ve kısmen volkanizma
etkindir.
Anahtar Kelimeler:
Morfoloji, Van Gölü Havzası, Van Gölü, Volkan, Karst.
Lake
Van Basin is located within the borders of the Van Section of the Eastern
Anatolia Region. While the closed basin remains largely within the borders of
Van Province, a narrow part of the basin in the west is located within the
borders of Bitlis Province. In general terms, the Lake Van Basin is surrounded
by high landforms, leaving aside plains and broad-based valleys. Today, it is
possible to see fluvial, coastal, glacial, volcano and karst formations in the
basin, which is almost a laboratory in terms of morphological diversity. In
this study, the general morphological characteristics of the Lake Van Basin are
discussed. For this purpose, firstly the literature was examined in detail and
then field studies were carried out in the basin. Additionally, maps suitable
for the purpose were prepared using 1/25,000 scale topography maps obtained
from the General Directorate of Mapping. As a result, the basin was shaped by
tectonic processes and external factors. In its current state, the south of the
basin is dominated by a topography consisting of mountain ranges dominated by
karstification and karst lithology. The mountain ranges in question were shaped
by glaciers in some places during the last glacial period. Volcanism is
predominantly active in the west and north of the basin, while fluvial
processes and partly volcanism are active in the east.
Keywords: Morphology,
Lake Van Basin, Lake Van, Volcano, Karst.