Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kader, cilt.16, sa.2, ss.294-318, 2018 (Hakemli Dergi)
Haricîler, Hz. Ali’nin Sıffîn Savaşını hakemlerin görüşlerine başvurarak barışla sonlandırması üzerinetepkisel olarak ortaya çıkan ve tahkîmi kabul edenleri tekfîr eden marjinal bir kitledir. Birçok makâlâttürü eserde Ezârika, Necedât ve Sufriyya gibi Haricî fırkaların varlığından bahsedildiği gibiİbâzîyye’nin de Hâricî bir fırka olduğu; ama diğerlerine göre daha mu’tedil olduğu ifade edilmektedir.Buna rağmen ilk dönem İbâzî âlimlerden günümüz İbâzîlerine kadar birçok kişi, İbâziyye’nin Haricî birfırka olmadığını savunmaktadır. İbâzîler şirk ve kendilerine yeni katılan kişileri tanımak amaçlı olarakbir imtihandan geçirme ameliyesi olan isti’raz gibi bazı konularda Haricîlerden farklı görüşlere sahipolmakla birlikte, iman-küfür, tevellâ-teberrâ, imâmet, vb. birçok konuda ise Haricîlerin görüşlerinebenzer görüşleri savunmaktadırlar. Diğer Haricî fırkalar zamanla yok olurken araştırma konusuedindiğimiz İbâziyye günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu araştırmada İbâzîlerin kelâmîgörüşlerini sunmaktan ziyade onların Haricî geleneğin görüşleriyle uyuşan ve farklılaşan görüşlerinitespit etmeye çalışacağız. Bunun neticesinde çalışmamızda bizzat İbâzî kelâm metinlerinden hareketleİbâzîlerin Haricî bir fırka olup olmadığını irdelemeye çalışacağız.