Akademik Veri Yönetim Sistemi
5th International Mediterranean Scientific Research Congress, Mersin, Türkiye, 13 - 14 Ocak 2024, ss.448-458
Bu araştırma, Van ekolojik koşullarında yeni geliştirilen bazı aspir (Carthamus tinctorius
L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerini tespit etmek amacıyla
2020 yılı vejetasyon döneminde (Nisan-Eylül) yürütülmüştür. Araştırmada
ülkemizde yetiştiriciliği yapılan Yenice, Dinçer, Remzibey, Balcı, Linas, Olas
ve Göktürk aspir çeşitlerinin yanı sıra 2018 ve 2019 yıllarında tescil edilen yeni geliştirilmiş Asol, Hasankendi, Zirkon, Olein, Koç,
Safir, Sevetağa ve Ayaz, aspir çeşitleri olmak üzere 15 farklı aspir çeşidi
materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre
3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada yapılan istatistiki analiz
sonucunda incelenen verim ve kalite özellikleri bakımından aspir çeşitleri
arasında önemli farklılıklar olduğu ve çeşitlere göre bitki boyunun 57.2 – 82.9
cm (Olein-Yenice), ilk dal yüksekliğinin 39.9 - 68.0 cm (Koç-Yenice, Linas),
bitki başına dal sayısının 3.4 – 6.5 adet (Asol, Servetağa-Koç), bitki başına
tabla sayısının 13.1 – 4.3 adet (Asol-Koç), tabla çapının 24.93 – 21.23 mm
(Ayaz-Zirkon), tabla başına tane sayısının 21.73 - 37.17 adet (Olas-Zirkon),
bin tane ağırlığının 29.63- 44.07 g (Yenice-Linas, Dinçer, Balcı, Koç), tane
veriminin 102.0 - 249.3 kg/da (Dinçer-Ayaz, Koç), kabuk oranının % 41.98 -
60.34 (Yenice-Koç, Hasankendi), yağ oranının %25.3 – 28.9 (Zirkon-Göktürk) ve
yağ veriminin 26.1 - 66.4 kg/da (Dinçer-Ayaz) arasında değiştiği belirlenmiştir.
Araştırma sonucunda, tane ve yağ verimi bakımından yüksek değerlerin elde
edildiği Ayaz, Koç ve Remzibey-05 çeşitlerinin Van koşullarına uygun olduğu ve
benzer ekolojik koşullara sahip yörelerde başarılı bir şekilde
yetiştirilebileceği kanısına varılmıştır.
This
research was conducted in the 2020 vegetation period (April-September) to
determine the yield and quality characteristics of some newly developed
safflower (Carthamus tinctorius L.)
varieties in Van ecological conditions. In the research, 15 different safflower
varieties, including Yenice, Dinçe, Remzibey, Balcı, Linas, Olas and Göktürk
varieties grown in our country, as well as the newly developed (2018 and 2019)
Asol, Hasankendi, Zirkon, Olein, Koç, Safir, Sevetağa and Ayaz, was used as
material. The research was established according to the randomized block trial
design with 3 replications. As a result of the statistical analysis carried out
in the study, there were significant differences among safflower varieties in
terms of the yield and quality characteristics examined. According to the
varieties results showed a range of changes as plant height was 57.2 - 82.9 cm (Olein-Yenice), first branch height
39.9 - 68.0 cm (Koç-Yenice, Linas), number of branch per plant 3.4 – 6.5 (Asol,
Servetağa-Koç), number of heads per plant 13.1 – 4.3 (Asol-Koç), number of
seeds per head 21.73 - 37.17 (Olas-Zirkon), diameter of head 24.93 – 21.23 mm
(Ayaz-Zirkon), thousand seed weight 29.63- 44.07 g (Yenice-Linas, Dinçer,
Balcı, Koç), seed yield 102.0 - 249.3 kg/da (Dinçer-Ayaz, Koç), hull ratio
41.98 - 60.34% (Yenice-Koç, Hasankendi), oil content 25.3 – 28.9%
(Zirkon-Göktürk) and oil yield 26.1 - 66.4 kg/da (Dinçer-Ayaz). As a result of the research, it was concluded
that Ayaz, Koç and Remzibey-05 varieties, which have high values in terms of
seed and oil yields, are suitable for Van conditions and can be grown
successfully in regions with similar ecological conditions.