Van Koşullarında Yeni Geliştirilen Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Creative Commons License

Aktaş H., Ekin Z.

5th International Mediterranean Scientific Research Congress, Mersin, Türkiye, 13 - 14 Ocak 2024, ss.448-458, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Mersin
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.448-458
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu araştırma, Van ekolojik koşullarında yeni geliştirilen bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerini tespit etmek amacıyla 2020 yılı vejetasyon döneminde (Nisan-Eylül) yürütülmüştür. Araştırmada ülkemizde yetiştiriciliği yapılan Yenice, Dinçer, Remzibey, Balcı, Linas, Olas ve Göktürk aspir çeşitlerinin yanı sıra 2018 ve 2019 yıllarında tescil edilen yeni geliştirilmiş Asol, Hasankendi, Zirkon, Olein, Koç, Safir, Sevetağa ve Ayaz, aspir çeşitleri olmak üzere 15 farklı aspir çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada yapılan istatistiki analiz sonucunda incelenen verim ve kalite özellikleri bakımından aspir çeşitleri arasında önemli farklılıklar olduğu ve çeşitlere göre bitki boyunun 57.2 – 82.9 cm (Olein-Yenice), ilk dal yüksekliğinin 39.9 - 68.0 cm (Koç-Yenice, Linas), bitki başına dal sayısının 3.4 – 6.5 adet (Asol, Servetağa-Koç), bitki başına tabla sayısının 13.1 – 4.3 adet (Asol-Koç), tabla çapının 24.93 – 21.23 mm (Ayaz-Zirkon), tabla başına tane sayısının 21.73 - 37.17 adet (Olas-Zirkon), bin tane ağırlığının 29.63- 44.07 g (Yenice-Linas, Dinçer, Balcı, Koç), tane veriminin 102.0 - 249.3 kg/da (Dinçer-Ayaz, Koç), kabuk oranının % 41.98 - 60.34 (Yenice-Koç, Hasankendi), yağ oranının %25.3 – 28.9 (Zirkon-Göktürk) ve yağ veriminin 26.1 - 66.4 kg/da (Dinçer-Ayaz) arasında değiştiği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, tane ve yağ verimi bakımından yüksek değerlerin elde edildiği Ayaz, Koç ve Remzibey-05 çeşitlerinin Van koşullarına uygun olduğu ve benzer ekolojik koşullara sahip yörelerde başarılı bir şekilde yetiştirilebileceği kanısına varılmıştır.

This research was conducted in the 2020 vegetation period (April-September) to determine the yield and quality characteristics of some newly developed safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties in Van ecological conditions. In the research, 15 different safflower varieties, including Yenice, Dinçe, Remzibey, Balcı, Linas, Olas and Göktürk varieties grown in our country, as well as the newly developed (2018 and 2019) Asol, Hasankendi, Zirkon, Olein, Koç, Safir, Sevetağa and Ayaz, was used as material. The research was established according to the randomized block trial design with 3 replications. As a result of the statistical analysis carried out in the study, there were significant differences among safflower varieties in terms of the yield and quality characteristics examined. According to the varieties results showed a range of changes as plant height was 57.2 - 82.9 cm (Olein-Yenice), first branch height 39.9 - 68.0 cm (Koç-Yenice, Linas), number of branch per plant 3.4 – 6.5 (Asol, Servetağa-Koç), number of heads per plant 13.1 – 4.3 (Asol-Koç), number of seeds per head 21.73 - 37.17 (Olas-Zirkon), diameter of head 24.93 – 21.23 mm (Ayaz-Zirkon), thousand seed weight 29.63- 44.07 g (Yenice-Linas, Dinçer, Balcı, Koç), seed yield 102.0 - 249.3 kg/da (Dinçer-Ayaz, Koç), hull ratio 41.98 - 60.34% (Yenice-Koç, Hasankendi), oil content 25.3 – 28.9% (Zirkon-Göktürk) and oil yield 26.1 - 66.4 kg/da (Dinçer-Ayaz). As a result of the research, it was concluded that Ayaz, Koç and Remzibey-05 varieties, which have high values in terms of seed and oil yields, are suitable for Van conditions and can be grown successfully in regions with similar ecological conditions.