Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal Çevre, Deniz ve Kıyı Kirliliği Sempozyumu (UCEDKKS), Bursa, Türkiye, 10 - 12 Ekim 2017, cilt.000, sa.0
Ülkemizin doğusunda yaklaşık 1648.33 m kotunda yer alan Van Gölü ortalama 3580.9 km2 serbest su yüzey
alanına sahip olup gölün ortalama derinliği 162.4 m’dir (mak: 452.9 m). Kapalı havzaya sahip olan Van Gölü
çevresindeki yerleşim birimlerinden kaynaklanan atıkların kısmi artma sonrası ve/veya arıtılmadan göle deşarjı,
gölde su kirliliği açısından risk oluşturmaktadır. Sunulan çalışmada Van Gölü sularının hidrojeokimyasal yapısının
temsil edici ölçekte belirlenmesi ve su kirliliği açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda,
Ağustos 2016 ve 2016 tarihlerinde Van Gölü üzerinde 47 farklı lokasyonda yerinde fiziksel ölçümler yapılarak
kimyasal analizler için su örnekleri (toplam 107 örnek) alınmıştır. Su örneklemeleri örneklem noktasının
bulunduğu alanda yüzeyde (0 m), yüzeyden itibaren ilk 50 m’de ve göl tabanında Hydro-Bios Nansen örnekleme
düzeneği ile gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak örnekleme yapılan 41 noktada RBR Concerto CTD cihazı ile Van
Gölü su kolununda sıcaklık, iletkenlik ve tuzluluk değeri 0.2 m (yüzeyden tabana kadar) aralıklar ile ölçülmüştür.
Araziden alınan örnekler, buz kapları ve buzdolabında analiz edilinceye kadar korumaya alınmış ve Yüzüncü Yıl
Üniversitesi, Bilim Uygulama ve Araştırma Merkezi Laboratuvarına ulaştırılmıştır. Örneklerde majör iyon ve kirlilik
parametrelerine ait analizler iyon kromotografi ve CO3-HCO3 analizleri ise titrimetrik yöntemler ile
gerçekleştirilmiştir. Van Gölü’de yerinde yapılan ölçümler sonucunda; yüzeyden (0 m) alınan örneklerin ortalama
T, pH, EC, TDS ve S değerleri sırası ile 23.5 °C (en düşük-en yüksek: 21.2-26.8 °C), 9.10 (8.07-9.86), 29.33
mS/cm (27.69-31.52 mS/cm), 19.59 g/L (19.27-19.87 g/L) ve 18.68 PSU (18.34-18.98 PSU) olarak belirlenmiş
olup yüzeyden itibaren 50.0 m derinlikte söz konusu parametreler ise 7.4 °C (5.8-8.8 °C), 9.14 (8.15-9.72), 20.87
mS/cm (19.36-23.19 mS/cm), 19.64 g/L (19.19-20.04 g/L) ve 18.65 PSU (18.17-19.01PSU) olarak ölçülmüştür.
Van Gölü tabanında en düşük ve en yüksek T, pH, EC, TDS ve S değerleri sırası ile 3.4-24.0 °C (Ort: 8.1 °C),
7.85-9.84 (8.89), 16.95-28.77 mS/cm (19.57 mS/cm), 11.61-19.28 g/L (13.11 g/L) ve 13.61-18.11 PSU (17.29
PSU) olarak ölçülmüştür. Van Gölü’nün sıcaklık profili üç zona ayrılmaktadır. Birinci zon 0.0 m ile 17.0 m arasında
olup sıcaklık değeri 10.8 °C ile 24.0 °C arasında değişmektedir. İkinci zon 17.0 m ile 50.0 m arasındaki bölgeyi
kapsamakta olup bu zonda su sıcaklığı 4.9 °C ile 9.2 °C arasında ve üçüncü zon ise 50.0 m ile göl tabanı arasını
kapsamakta olup burada su sıcaklığı 3.4 °C ile 4.9 °C arasında değişmektedir. Hidrojeokimyasal analiz sonuçları
Van Gölü sularının NaCl su tipinde olduğunu ve açıklarda bulunan suların toplam iyon içeriğin, kıyılardaki sulara
oranla daha yüksek elde edilmiştir. Van Gölü sularında Nitrit, Nitrat, Amonyak ve Fosfat iyon içerikleri, yerleşim
birimlerine yakın alanlarda ve akarsu girdilerinin bulunduğu bölgelerde, gölün orta kesimlerine oranla nispeten
yüksek elde edilmiştir. Bu durumun, yerleşim birimlerinden kaynaklanan atık suların doğrudan ve/veya dolaylı
olarak göle deşarjından kaynaklandığı düşünülmektedir. Van Gölü suları, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 1
ve 2’ye göre değerlendirildiğinde göl suları III. ve IV. Sınıf sular kategorisinde yer almaktadır. Başka bir ifade ile
kirli sular sınıfında kalmaktadır. Fakat Dünyada, göl sularının kalite sınıflaması göz önünde bulundurulduğu
zaman her göle özel standart geliştirildiği görülmektedir. Van Gölü’nün kendine has fiziksel ve kimyasal
özelliklerinden dolayı bu göle özgü referans koşulların belirlenmesi gerekmektedir.