Doğal Dil İşleme Yöntemiyle Urartuca Sözvarlığını Belirleme


Varol O.

Urartu ve Ötesi: Demirçağ yaylalarında Gelişim ve Etkileşim, Van, Türkiye, 7 - 09 Eylül 2022, ss.10

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Van
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.10
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yaşamını devam ettiren doğal dillerin tabiatında, sınırlı sayıda ses ve kural ile sınırsız sayıda tümce üretimi bulunmaktadır. Urartu dili hakkındaki yazıtların içeriği, dilin evrensel olan üretken görünümünü yansıtmada konusal sınırlılıklar taşımaktadır. Yazıtların çoğunun içeriği askeri sefer ve zaferler ile inşa faaliyetleri hakkında olmanın yanında yazıtlar, tanrı, kral ve yerleşim adları gibi adbilimle ilişkili dilsel olguları barındırmaktadır. Bu çalışmada bilgi işleme teknolojisinin bir uzanımı olan doğal dil işleme yöntemiyle Urartuca söz varlığının kapsam ve sınırlılıklarını belirlemek amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, dilin sözvarlığını oluşturan birim ve örüntüler saptanarak üretken yapılar ve türetim yolları anlaşılmaya çalışılacaktır. Dilin sözvarlığına ait unsurları belirlememize yardımcı olan çiviyazısı sistemine ait belirteç ve kavram işaretlerinin anlamsal ilişkileri sunma konusundaki temsilleri ele alınacaktır. Urartucanın yapısal sunumunu sağlayan sesbirim envanterine bağlı olarak Urartucaya özgü hece sistemi ile oluşturulan içeriksel ve işlevsel anlama sahip örüntüler belirlenecektir. Doğal dil üretme yöntemiyle öncelikle Urartucadaki kurallı yapılar belirlenerek olası yeni türetimler ortaya çıkarılacaktır. Çalışmanın oluşturulması için belirlenen yöntemler, alanyazında bu konular hakkında yapılmış araştırmalardan ve Urartu yaşam alanında bulunan çiviyazılı kitabelerden faydalanılarak uygulanacaktır. Bir model oluşturulabilmesi amacıyla gerçekleştirilecek olan çalışma, Urartuca sözvarlığının detaylandırılarak belirlenmesi ve bir korpus oluşturulması gibi amaçlara hizmet edebilecektir.