ÖZET

Kentlerde yükselen binalar, teknolojinin getirdiği yeniliklerle beraber insanlara rahat bir yaşam sağlarken, insan ilişkilerinin de azalmasına, zaman içerisinde yok olmasına neden olmuştur. Büyük şehirlerde oluşan bu yeni yaşam biçimi modern toplumu ortaya çıkarmıştır. Böylece, beraber yaşayan insanların yaşantıları karmaşıklaşmış, bireylerin ruh halleri etkilenmiştir. İnsanı sadece fiziksel boyutuyla görerek maddi yönünü ele alıp manevi yönünü ihmal eden batı uygarlığı insanla hayvanı eşdeğer gördüğü için Kafka kendisini sinek gibi görerek yalnızlık ve korkuyu yaşamış, Camus dünyayı saçma olarak nitelemiş, Sartre insanı boş olarak görmüştür. Ünlü yazarların eserlerinin birçoğunda mutlaka bunalıma yer verilmiştir. Türk edebiyatında bunalımlarını edebiyata yansıtabilen yazarlardan bazılarını Ferit Edgü, Demir Özlü, Tezer Özlü, Yusuf Atılgan şeklinde sıralayabiliriz. Hem dünya hem de Türk edebiyatındaki bu tip yazarların ortak özelliği, Modernizm, Varoluşçuluk ve Yeni roman akımlarından etkilenmeleridir. Bu tip yazarlara göre, aklına güvenip onunla hareket eden birey daha özgür, daha eşit olacaktır. O halde, değişmeyen evrensel ahlak kurallarının da yeniden düzenlenmesi gerekir. Kültür, ahlak, ticaret, bilim başta olmak üzere insanı ilgilendiren her şey sorgulanıp yeniden şekillenmelidir. Çünkü geleceğin toplumu ihtiyaçlarını karşılamak için organik olmayan yapay enerjiler kullanacaktır.

Daha fazla kazanıp daha fazla harcamayı esas alan, istediğini özgürce dilediği zaman yapmaya ve tüketim ekonomisine dayalı olan maddeci bir yapı üzerine kurulmuş bu yeni yapıdaki insanlar, kapitalist sistemdeki makinelerden birer parça haline dönüşmüş, bu düzenin esiri haline gelerek ruhlarını yitirmişlerdir. Kişinin yeryüzünde tek başına olduğunun farkına varması; o güne kadar öğrendiği, güvendiği ve ayakta kalmasının nedeni olan değerler sisteminin sarsılmasına neden olmuştur. Varoluşçu düşünce ile Modernizmin birlikte ortaya koyduğu akım geçmişle hesaplaşma düşüncesine neden olmuş ve bireylerde büyük bir iç çatışmayı beraberinde getirmiştir. Bu; Yeni Roman akımıyla birlikte Edgü, Atılgan, Özlü kardeşler gibi yazarları derinden etkilemiş, onlar da yaşamlarında ve yapıtlarında bunu açıkça göstermişlerdir. Modernleşen insanın tüketim toplumuna dönüşmesi, bireyin ikinci plana itilerek etken konumdan edilgen bir konuma düşmesine neden olmuştur. Bu; kişilerin toplumla uyumsuz hale gelmesinin, toplumsal değerlerin nedenlerini kavrayamamalarının ve kolayca bunalıma girmelerinin önünü açmıştır. Ele alacağımız yazarlar; Edgü, Özlü kardeşler ve Atılgan yazdıklarıyla birçok okuru etkilemesini bilmiş, bir yönüyle de toplumda var olan ruhsal çatışmaları dile getirmişlerdir.

Anahtar Sözcükler: teknoloji, modernleşme, kültür, insan, bunalım