Akademik Veri Yönetim Sistemi
14. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, Rize, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2021, ss.100-103
Bu araştırmanın amacı yükseköğretim düzeyinde ters yüz sınıf modeli kullanılarak gerçekleştirilen öğretim sürecini öğrenme buradalığı açısından değerlendirmektir. Tersyüz sınıf modeli BÖTE programında yer alan bilişim teknolojileri ile ilgili bir derste uygulanmıştır. Bu ders öncesinde öğrencilerin ön hazırlık yapmaları önemlidir. Çünkü karşılaşılan yeni terim ve soyut kavramlara aşina olunması ve uygulamalı etkinliklere altyapı sağlanması gerekmektedir. Bu yüzden, doğası gereği öğrencileri yüz yüze öğretim sürecine hazırlayan ters yüz öğretim modeli tercih edilmiştir. Öğretim süreci bir döneme yayılmıştır. Yüz yüze öğretim etkinlikleri her hafta belirli bir günde yürütülmüştür. Yüz yüze öğretimin ardından bir sonraki haftanın öğretim videoları öğrencilere ulaştırılmıştır. Tercih edilen öğretim modeli altı adımda özetlenebilir: (1) Öğretim videolarının hazırlanması: Videolar ortalama olarak 5-10 dakika ile sınırlandırılmıştır. Toplam 31 adet video kaydı oluşturulmuştur. (2) Çalışma gruplarının oluşturulması: Öğrenciler akademik başarı düzeylerine (akademik ortalamalarına) ve cinsiyetlerine göre heterojen gruplar oluşturacak şekilde çalışma gruplarına ayrılmışlardır. (3) Videoların gönderilmesi: Yüz yüze işlenen dersi takiben, aynı gün içerisinde bir sonraki haftanın videoları WhatsApp gruplarına gönderilmiştir. Her hafta ortalama üç video gönderilmiştir. (4) WhatsApp üzerinden soru sorma: Videolar gönderildikten ortalama olarak 2-3 gün sonra öğrencilere video içerikleri ile ilgili sorular sorulmuştur. (5) Öğrencilere dönüt sağlama: Öğrencilerin verdiği cevaplara dönüt verilmiştir. (6) Yüz yüze ders süreci: Yüz yüze ders sürecinde ağırlıklı olarak soru cevap öğretim yöntemi kullanılarak konuların önemli noktaları vurgulanmıştır.
Çalışma grubunu Türkiye’ nin doğu bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesinin 3. sınıfında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Toplamda 17 öğretmen adayından veri elde edilmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda öğrenci görüşlerini almak için odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Öğrencilere “Bu ders kapsamında gerçekleştirdiğiniz bireysel öğrenme sürecini açıklar mısınız?” sorusu yöneltilmiştir. Öğrenme buradalığının alt boyutları Öz-yeterlilik, Motivasyon ve Ders çalışma alışkanlıkları şeklinde üç başlık altında incelenebilir. Öz-yeterlilik kavramı bireyin bir işi yapabileceğine ilişkin inancı şeklinde tanımlanabilir. Motivasyon kavramı öğrenme görevini yerine getirmek için duyulan istek şeklinde düşünülebilir. Ders çalışma alışkanlıkları ise bireysel öğrenme ve derse hazırlık için gerçekleştirilen etkinlikleri kapsar. Öğrenme buradalığının alt boyutlarına ilişkin veriler elde edebilmek için “Derse yönelik öz-yeterlilik durumunuzda değişim oldu mu?”, “ders çalışma isteğiniz nasıldı?” ve “ders çalışma alışkanlıklarınızda değişim oldu mu?” soruları da sorulmuştur. Elde edilen nitel veriler üç tema altında kategorilere ayrılarak incelenmiştir. Öz-yeterlilik temasına ilişkin “İçerikle ilgili ilerlemeler kaydetme” ve “Öz-yeterliliğe olumlu katkı” şeklinde iki kategori oluşmuştur. İçerikle ilgili ilerlemeler kaydetme kategorisine ilişkin yedi öğrenci, Öz-yeterliliğe olumlu katkı kategorisine ilişkin üç öğrenci görüş bildirmiştir. Güdülenme temasına ilişkin olarak “Öğretim elemanının dışsal etkisi” ve “İçsel olarak güdülenme” olarak ifade edilebilecek iki kategori ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanının dışsal etkisi kategorisi dokuz, içsel olarak güdülenme kategorisi üç katılımcı tarafından göz önünde bulundurulmuştur. Ders çalışma alışkanlıkları teması altında ise “Haftalık olarak düzenli çalışma” ve “Düzenli not tutma” kategorileri oluşmuştur. Haftalık olarak düzenli çalışma kategorisi 14 öğrenci tarafından, düzenli not tutma kategorisi altı katılımcı tarafından dile getirilmiştir. Öz yeterlilik teması kapsamında ortaya konan görüşler incelendiğinde ifadelerin tamamının olumlu olduğu görülmüştür. İfadelerin ders içeriğini öğrenme ve öz-yeterlilikteki gelişime işaret ettikleri tespit edilmiştir. Güdülenme teması kapsamında öğrenciler çoğunlukla dışsal olarak güdülendiklerini ortaya koymuşlardır. Ders çalışma alışkanlıkları teması ile ilgili olarak da öğrenciler uygulanan yöntem sayesinde düzenli olarak ders çalıştıklarını ve derse hazırlık için not tuttuklarını dile getirmişlerdir. Ortaya konan bu sonuçlardan hareketle tüm disiplinlerde uygulama alanı bulabilen ters yüz sınıf modelinin öğrenme buradalığı açısından olumlu sonuçlar sunduğu söylenebilir.