Akademik Veri Yönetim Sistemi
9TH INTERNATIONAL BiLTEK CONGRESS ON CURRENT DEVELOPMENTS iN SCIENCE, TECHNOLOGY AND SOCIAL SCIENCES, Hakkari, Türkiye, 31 Mayıs - 02 Haziran 2024, ss.60-73
Türkiye’de İmam-Hatip okullarının kuruluş ve işleyişi, cumhuriyet tarihi boyunca inişli ve çıkışlı bir seyir takip etmiştir. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra, 3 Mart 1924 tarihinde ilan edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 4. maddesine istinaden açılan bu okullar, çeşitli gerekçelerle 1930 yılına kadar kapatılmış ve bu tarihten sonra öğrenci almamıştır. 1948 yılında 10 aylık imam-hatip kursları açılmış olsa da bu kurslar sürdürülebilir faaliyetler ortaya koyamamıştır. 1951 yılından sonra gerek halkın talepleri gerekse çok partili dönemin getirdiği yeni koşullar çerçevesinde imam-hatip okulları yeniden açılmış ve dört yıllık ilk devre, üç yıllık da ikinci devre olmak üzere toplam yedi yıllık bir öğretim süreci gerçekleştirmiştir. Gerek 1930 yılından sonra bu okulların öğrenci kabul etmemesi gerekse 1951’den sonra yoğun bir şekilde öğrenci alımına başlaması sürecinde bu konu farklı mecralarda tartışılmıştır. Bu mecralardan biri de İslamcı dergilerdir. İslamcı dergilerde iz sürmek, İmam-Hatip okullarına öğrenci alımının durdurulmasından yeniden açıldığı sürece kadar geçen süreyi resmî kayıtların dışındaki kayıtlardan veri toplama, bu sayede konuyu daha etraflı bir şekilde değerlendirebilme imkânını sunmaktadır. Özellikle 10 aylık İmam-Hatip kurslarının varlığı ve ana hatları bilinmekle beraber detaylarına ilişkin malumat eksikliği literatürde bulunmaktadır. Bu detayları söz konusu dergilerdeki tartışmalar ışığında keşfetmek araştırmacılar için bir imkândır. Bu çalışmada konuyu ele alan İslamcı dergilerden biri olan Ehli Sünnet dergisi seçilerek bu dergideki yazılarda İmam-Hatip kurslarının durumu irdelenmiştir. Abdurrahim Zapsu tarafından hazırlanan bu dergi, İslâmî konuları ilgilendiren pek çok hususun yanında 1940 ve 1950’li yıllarda İmam-Hatip okullarının durumu hakkında da çeşitli yazılar kaleme almış, bu süreçte kısa süreli faaliyetler yürüten İmam-Hatip kurslarına ilişkin detaylar da bu yazılar arasında yerini almıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Veriler söz konusu derginin sayılarından içerik analizi yapılarak toplanacak ve bu analizlerden hareketle yorum ve değerlendirmeler yapılacaktır. Türkiye’de İmam-Hatip kurslarının açıldığı süreci İslamcı bir derginin perspektifiyle okuyup literatürdeki diğer çalışmalarla karşılaştırmalı bir değerlendirme yapmanın din eğitimi alan yazınının İmam-Hatip okulları ile ilgili araştırmalarına yeni bir bakış açısı kazandırması beklenmektedir.
The establishment and operation of Imam-Hatip schools in Turkey have followed a course of ups and downs throughout the history of the republic. These schools, which were opened after the establishment of the Republic, pursuant to the fourth article of the Unification of Education Law declared on March 3, 1924, were closed until 1930 for various reasons and did not accept students after this date. Although 10-month imam-hatip courses were opened in 1948, these courses could not produce sustainable activities. After 1951, within the framework of both the demands of the people and the new conditions brought by the multi-party period, imam-hatip schools were reopened and provided a total of seven years of education, including a four-year first term and a three-year second term. This issue was discussed in different media, both when these schools stopped accepting students after 1930 and when they started to accept students intensively after 1951. One of these channels is Islamist magazines. Tracing Islamist magazines provides the opportunity to collect data from records other than official records, from the time the student admission to imam-hatip schools were stopped until they were reopened, and thus to evaluate the issue more thoroughly. Although the existence and outline of 10-month Imam- Hatip courses are known, there is a lack of information regarding their details in the literature. It is an opportunity for researchers to discover these details in the light of the discussions in these journals. In this study, Ahl al-Sunnah magazine, one of the Islamist magazines dealing with the subject, was selected and the situation of Imam-Hatip courses was examined in the articles in this magazine. This magazine, prepared by Abdurrahim Zapsu, wrote various articles about the situation of Imam-Hatip schools in the 1940s and 1950s, as well as many issues related to Islamic issues, and details about Imam-Hatip courses, which carried out short-term activities during this period, were also included among these articles. The study will be carried out in accordance with the case study design, one of the qualitative research methods. Data will be collected by content analysis from the issues of the magazine in question, and comments and evaluations will be made based on these analyses. It is expected that reading the process of opening Imam-Hatip courses in Turkey from the perspective of an Islamist magazine and making a comparative evaluation with other studies in the literature will bring a new perspective to the religious education literature's research on Imam-Hatip schools.