Van- Çavuştepe Kalesi’nde Bulunan Ok Uçları


Çavuşoğlu R., Sürün Y.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.60, ss.1-16, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Urartu Krallığı, MÖ. 9-7. yüzyıllar arasında başkent Tuşpa (Van Kalesi) olmak üzere kurulmuştur. Giderek güç kazanan krallığın sınırları; kuzeyde Gökçe Göl, kuzeybatıda İran, güneyde Urmiye Gölü ve batıda Fırat Nehri’ne kadar ulaşmıştır. Urartulular bu yayılım alanı içerisinde çok sayıda kale inşa etmişlerdir. Bu kalelerden biri de, Van iline 24 km mesafede olan ve Gürpınar İlçesi’nde yer alan Çavuştepe Kalesi’dir. Urartu kralı II. Sarduri (MÖ. 764-734) tarafından inşa ettirilmiş olan kaledeki ilk kazılar, 1961-1986 yılları arasında Prof. Dr. Afif Erzen tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonraki kazı çalışmaları ise Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu tarafından 2014 yılında başlatılmış olup halen devam etmektedir. İlk dönem kazıları ile ikinci dönem kazılarında kalede çok sayıda ok ucu ele geçmiştir. Demir ya da bronzdan olan ok uçları döküm tekniğinde yapılmıştır. Ok uçları iki gruba ayrılmakla birlikte her grup kendi içerisinde çeşitli tiplere ayrılmaktadır. İlk grubu, sapın içine yerleştirildiği kovan soket bölümü olan kovan formlu ok uçları oluşturmaktadır. Diğer grupta ise, ok ucunun sapa girmesini sağlayan sivri bir çıkıntı söz konusudur. Bu tipteki ok uçları da yaprak formlu ok uçları olarak değerlendirilmektedir. Her iki tipteki ok ucu da mahmuz ya da kanat sayıları ve yapıları bakımından birbirinden farklı özellikler sergilemektedir. Çavuştepe Kalesi’nde ele geçen Urartu okları, savaşın yanı sıra yabani hayvanları avlamada da kullanılmıştır.
Urartian kingdom, BC. 9-7. It was established to remain as the capital, Tuspa (Van Fortress). The boundaries of the increasingly powerful; It reached Gökçe Lake in the north, Iran in the northwest, Lake Urmia in the south and the Euphrates River in the west. The Urartians recorded a large number of fortress building records in this span. One of these fortress is Çavuştepe Fortress, which is 24 km from Van province and located in Gürpınar District. Urartian king II. The first excavations in the castle, which was built by Sarduri (764-734 BC), were carried out by Prof. Dr. made by Afif Erzen. Later excavations were carried out by Prof. Dr. it was started by Rafet Çavuşoğlu in 2014 and still continues. Many arrowheads were found in the fortress during the first period excavations and the second period excavations. It was made in the arrowhead casting technique of iron or bronze. Although the arrow separates the last two groups, each group is divided into various types within itself. The first group is a sleeve-shaped arrowhead, which is the socket part of the sleeve into which the handle is placed. The other group is a pointed exit word that allows the arrow mouth to enter the handle. This type of arrowhead is also considered a leaf-shaped arrowhead. Both types of arrowheads exhibit different characteristics between spur or wing arrangements and clusters. Urartian arrows found in Çavuştepe Fortress were used in hunting wild animals as well as in warfare.