FEMALE ARCHETYPE IN THE POEMS OF CEMAL SÜREYA


Creative Commons License

Yavuzer M. Ş.

THE JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES INSTITUTE, no.41, pp.133-150, 2018 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Publication Date: 2018
  • Journal Name: THE JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES INSTITUTE
  • Journal Indexes: Sobiad Atıf Dizini
  • Page Numbers: pp.133-150
  • Van Yüzüncü Yıl University Affiliated: Yes

Abstract

Archetypical critic theory is a critic theory by Carl Gustav Jung about human behaviours deriving from the unconscious. In his archetypical critique  Bu makale, İkinci Yeni Şiirine Arketipsel Sembolizm Açısından Bir Yaklaşım başlıklı doktora tezinden üretilmiştir. 134 Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi The Journal of Social Sciences Institute theory, Jung suggests that there are coded behaviours in human mind from the existence since now. He explains the behaviours by archetypes. This archetypical critique of Jung has been accepted and used on the studies. Literary types such as, tales, epic poems, novels, poems are studied in a different prospective by archetypical critique theory. Archetypical studies are also among the compelling studies in Turkish literature. By this perspective, while a work is studied it might not seen independent from the life of author. One of the prominent themes in Cemal Süreya’s poems is women. It is seems that women is prominent with the archetypes of mother, Virgin Mary, Love, Sexuality Women Archetype in Cemal Süreya poems, shows a parallelism with his perspective of women. In Cemal Süreya poems, evaluating women archetypically shows us that woman is read differently in his poems.

Arketipsel eleştiri kuramı, Carl Gustav Jung tarafından oluşturulan ve bilinçdışından gelen insan davranışlarıyla ilgili bir eleştiri kuramıdır. Jung, arketipsel eleştiri kuramında, insan zihninde varoluştan bu yana kodlanmış davranışlar bulunduğunu ifade eder. Bu davranışları da arketiplerle açıklar. Jung’un arketipsel eleştirisi edebiyatçılar tarafından benimsenir ve eser incelemelerinde kullanılır. Masal, destan, roman, şiir gibi edebi türler arketipsel eleştiri kuramıyla farklı bir bakış açısı ile incelenmektedir. Arketipsel açıdan eser incelemesi Türk edebiyatında da ilgi çeken çalışmalar arasına girer. Bu tür çalışmalarda, yazarın hayatı esere yansımışsa yazar-eser ilişkisi göz önünde bulundurularak, arketipsel eşleştiriye göre inceleme yapılır. Özellikle şair-şiir ilişkisi, şairin hayatının şiire yansıması roman ve hikâye türüne göre daha belirgindir. Bu şairlerden biri de Cemal Süreya’dır. Süreya’nın şiirlerinde öne çıkan temalardan biri kadındır. Kadın, arketipsel olarak değerlendirildiğinde; anne, cinsellik, aşk, Havva ana arketipleriyle öne çıktığı görülür. Cemal Süreya’nın şiirlerindeki kadın arketipi şairin kadına bakışı ile paralellik göstermektedir. Onun şiirlerinde kadını arketipsel açıdan değerlendirmek, şairin şiirlerine farklı bir yorum getircektir.